Linjila ta bayyana cewa gicciye da tashin Annabi Isa al Masih PBUH sune tsakiyar shirin Allah. Kwanaki 50 daidai bayan tashin Annabi daga matattu, Bitrus, shugaban sahabbansa, ya fito fili ya bayyana wannan furci game da Isa al Masih:
Shi Yesun nan fa, an ba da shi bisa ƙaddarar Allah da rigyasaninsa, ku kuwa kuka gicciye shi, kuka kashe shi, ta hannun masu zunubi. Amma Allah ya tashe shi bayan ya ɓalle masa ƙangin mutuwa, domin ba shi yiwuwa mutuwa ta riƙe shi.
Ayyukan manzanni 2:23-24
Bayan saƙon Bitrus, dubban mutane sun gaskata kuma mutane da yawa a duniya sun karɓi saƙon – duk ba tare da wani tilas ba. Abin da ya sa aka yawaita karbuwa shi ne rubuce-rubucen Attaura da annabawan Zabur da suka wanzu. Mutanen sun bincika waɗannan nassosi don su ga ko sun annabta zuwan, mutuwa da tashin Isa al Masih. Abin farin ciki, waɗannan nassosin da ba su canza ba suna samuwa a yau don haka za mu iya bincika mutuwa da tashin Yesu al Masih, kuma idan ya kasance bisa ga “shirin Allah da saninsa na farko” kamar yadda Bitrus ya bayyana. Anan zamu taqaita ne daga abin da masu fara jin Linjila suka lura a cikin Attaura, mu koma ga Adamu da halittun kwanaki shida, kamar yadda suke.
“… suna ta nazarin Littattafai kowace rana …”
Ayyukan manzanni 17: 11
Yin nazarin sababbin ra’ayoyi a hankali
Sun bincika nassosi da kyau domin saƙon manzanni baƙon abu ne kuma sabo ne. Gabaɗaya, ba ma buɗe ido ga saƙon da sababbi ne kuma baƙon abu a gare mu. Duk da haka, da wannan saƙon daga Allah ne, kuma suka ƙaryata shi, da gargaɗin Suratul Ghashiyah (Sura 88 – Maɗaukaki) ya zo musu.
Fãce dai duk wanda ya jũya bãya, kuma ya kãfirta.
To, Allah zai yi masa azãba, azãbar nan da take mafi girma.
Lalle ne, zuwa gare Mu kõmõwarsu take.
Sa’an nan lalle ne aikinMu ne Mu yi musu hisãbi.
Suratul 88: 23-26 (Ghashiyah)
Sun san cewa tabbatacciyar hanyar sanin ko wannan saƙon da ba a sani ba daga Allah ne ko a’a shi ne a gwada saƙon a kan littattafan annabawa. Hakan zai kiyaye su daga hukuncin ƙin ƙin saƙo daga Allah. Don haka, yana da kyau mu yi koyi da su, haka nan za mu bincika nassosi don mu ga ko rubuce-rubucen da suka gabata sun rigaya sun rigaya sun rigaya sun rigaya sun rigaya sun rigaya sun rigaya sun rigaya sun riga sun rigaya sun bayyana saƙon mutuwa da tashin Annabi Isa al Masih SAW. Za mu fara da Taurat.
Lallai sanin Allah ya zo daga farkon Taurat da kuma a cikin Alqur’ani
Daga shafin farko na Attaura zamu iya ganin cewa ranakun Isa al Masih (A.S) da hadayarsa Allah ne ya riga ya sani. A cikin dukkan littafai masu tsarki (Taurat, Zabur, Injila da Kur’ani) akwai mako biyu kacal da nassi ya ba da labarin abubuwan da suka faru a kowace rana a jere na mako. Irin wannan makon na farko shine labarin yadda Allah ya halicci komai a cikin kwanaki shida da aka rubuta a cikin surori biyu na farko na Attaura. Ka lura da yadda Alqur’ani ya jaddada kwanaki shida na Halitta:
Lalle ne Ubangijinku Allah ne, wanda Ya halitta sammai da ƙasa a cikin kwãnaki shida, sa’an nan kuma Ya daidaita a kan Al’arshi, Yanã sanya dare ya rufa yini, yanã nẽman sa da gaggawa, kuma rãnã da watã da taurãri hõrarru ne da umurninSa. To, Shĩ ne da halittar kuma da umurnin. Albarkar Allah Ubangijin halittu tã bayyana!
Suratul 7:54 (Araf)Wanda Ya halitta sammai da ƙasa da abin da yake a tsakãninsu, a cikin kwãnuka shida sa’an nan Yã daidaitu a kan Al’arshi Mai rahama, sai ka tambayi mai bãyar da lãbãri game da Shi.
Suratul 25:59 (Furqan)Allah ne wanda Ya halitta sammai da ƙasa da abin da yake a tsakãninsu a cikin kwãnuka shida, sa’an nan Ya daidaita a kan Al’arshi. Bã ku da, baicin Shi, wani majiɓinci kuma babu wani maceci. Shin, bã zã ku yi tunãni ba?
Suratul 32:4 (Sajdah)Kuma lalle ne, haƙĩƙa, Mun halitta sammai da ƙasã da abin da ke a tsakãninsu, a cikin kwãnaki shida, alhãli wata’yar wahala ba ta shãfe Mu ba.
Suratul 50:38 (Qaf)Shĩ ne wanda Ya halitta sammai da ƙasa a cikin wasu kwãnuka shida, sa’an nan Ya daidaitu a kan Al’arshi, Yanã sanin abin da ke shiga cikin ƙasa da abin da ke fita daga gare ta, da abin da ke sauka daga sama da abin da ke hawa cikinta, kuma Shĩ yanã tareda ku duk inda kuka kasance. Kuma Allah Mai gani ne ga abin da kuke aikatãwa.
Suratul 57:4 (Al-Hadid)
Annabi Isa (a.s) a makon da ya gabata idan aka kwatanta da makon Fiyayyen Halitta
Sauran mako guda tare da abubuwan yau da kullun da aka rubuta shine makon karshe na Annabi Isa al Masih. Babu wani Annabi ko Ibrahim da Musa da Dawud da Muhammad (SAW) da aka ruwaito ayyukan yau da kullum na mako guda cikakke. Cikakken lissafin mako na halitta a buɗe Taurat yana nan . Mun yi ta kan abubuwan yau da kullun a cikin Isa al Masih makon da ya gabata. Wannan tebur yana sanya kowace rana na waɗannan makonni biyu gefe-gefe don kwatanta.
| Ranar mako |
Makon Halitta |
Isa al Masih’s last week |
| Day 1 | Akwai duhu kuma Allah yana cewa. ‘Bari haske’ kuma ya kasance. Akwai haske a cikin duhu | Masih ya shiga Urushalima ya ce “Na zo duniya a matsayin haske…” Akwai haske a cikin duhu |
| Day 2 | Allah ne ke raba kasa da sammai | Isa ya ware abubuwan duniya da na sama ta wurin tsarkake Haikali a matsayin wurin addu’a |
| Day 3 | Allah yana magana kuma ƙasa ta fito daga cikin teku. | Isa ya yi maganar bangaskiya da za ta iya motsa duwatsu zuwa cikin teku. |
| Allah ya kara magana ‘Bari ƙasa ta yi tsiro’ kuma haka ya kasance. | Isa yana magana kuma itacen ɓaure ya bushe a ƙasa. | |
| Day 4 | Allah yayi magana ‘Bari a sami fitilu a sararin sama’ kuma rana, wata da taurari suna haskaka sararin sama. | Isa yayi magana akan alamar dawowar sa duniya – rana, wata da taurari za su yi duhu. |
| Day 5 | Allah ne ya halicci dukan dabbobi masu yawo, gami da dabbobi masu rarrafe na Dinosaur = dodanni | Shaidan, babban dodon, ya gangara cikin Yahuda don ya bugi Masih |
| Day 6 | Allah yana magana kuma dabbobin ƙasa su rayu. | Ana yanka naman ragon Idin Ƙetarewa a cikin Haikali. |
| ‘Ubangiji Allah…ya hura numfashin rai cikin hancin Adamu’. Adam ya fara numfashi | Sai Yesu ya ɗaga murya da ƙarfi, kana ya cika (Markus 15: 37) |
|
| Allah ya sanya Adamu a Aljannah | Isa ya zaɓi ya shiga gonar Jathsemene kyauta | |
| An yi wa Adamu gargaɗi daga Bishiyar sanin Nagarta da Mummuna da tsinuwa. | Isa aka ƙusa a kan bishiya an zagi. (Lokacin da aka rataye Kristi a kan gicciye, ya ɗauki la’anar da aka yi mana domin zunubanmu. Gama a rubuce yake cewa, “La’ananne ne duk wanda aka rataye bisa ga Ubangiji itace. “ Galatiyawa 3:13) | |
| Ba a sami dabbar da ta dace da Adamu ba. Wani mutum ya zama dole | Hadayar dabbobin Idin Ƙetarewa a ƙarshe ba ta dace ba. An bukaci mutum.
(domin ba mai yiwuwa ba ne jinin bijimai da na awaki ya ɗauke zunubi.Shi ya sa da Almasihu zai shigo duniya, sai ya ce, “Hadaya da sadaka kam, ba ka so, |
|
| Allah ya sa Adamu cikin barci mai nauyi | Isa ya shiga barcin mutuwa | |
| Allah ya yi rauni a gefen Adamu wanda ya halicci Hauwa’u da ita – amaryar Adamu | An samu rauni a gefen Isa. Daga hadayarsa Isa ya lashe amarya – wadanda suke nasa.
(“Zo in nuna maka amarya, matar Ɗan Ragon.”Wahayin Yahaya 21:9) |
|
| Day 7 | Allah ya huta daga aiki. An ayyana ranar Mai Tsarki | Isa al Masih ya huta a mutuwa |
Madubi Hotunan juna
Abubuwan da ke faruwa a kowace rana na waɗannan makonni biyu kamar hotunan madubi ne na juna, ko kuma suna da siffa. A ƙarshen waɗannan makonni biyu, ‘ ya’yan itatuwa na farko na sabuwar rayuwa suna shirye su fashe da haɓaka. Adam da Isa al Masih hotunan juna ne. Alqur’ani yana cewa game da Isa al Masih da Adam:
Lalle ne misãlin Ĩsã a wurin Allah kamar misãlin Ãdama ne, (Allah) Yã halitta shi daga turɓãya, sa’an nan kuma Ya ce masa: “Ka kasance: “Sai yana kasancewa.
Suratul 3:59 (Al-Imran)
Inji Adamu yana cewa
…adamu ya yi ba, wanda yake shi ne kwatancin mai zuwan nan.
Romawa 5:14
kuma
Tun da yake mutuwa ta wurin mutum ta faru, haka kuma tashin matattu ta wurin Mutum yake.22 Kamar yadda duk ake mutuwa saboda Adamu, haka duk za a rayar da su saboda Almasihu.
1 Korantiyawa 15:21-22
Kwatanta wadannan makonni biyu ya nuna cewa lallai Adamu ya kasance mai juyowar tsarin Isa al Masih. Shin Allah ya bukaci ya dauki kwanaki bakwai ya halicci duniya? Ba zai iya yin ta da umarni ɗaya ba? To, don me ya halicci abin da ya aikata? Me yasa Allah ya huta a rana ta bakwai alhali bai gaji ba? Ya yi duka a cikin tsari da tsari da ya yi domin a iya jira ayyukan ƙarshe na Isa al Masih a cikin ayyukan yau da kullun na makon Halitta.
Wannan gaskiya ne musamman ga ranar 6. Za mu iya ganin tsari ko da a cikin zaɓin kalmomi. Misali, maimakon kawai ya ce Isa al Masih ya mutu’ Injil ya ce ya ‘numfashinsa na ƙarshe’, misalin juzu’i kai tsaye cikin kalmomin da kansu ga Adamu wanda ya sami ‘numfashin rai’. Irin wannan tsari daga farkon zamani yana magana akan ‘sanni’, kamar yadda Bitrus ya faɗa bayan tashin Isa al Masih.
Misalai na gaba a cikin Taurat
Sannan, Taurat ya rubuta takamaiman abubuwan da suka faru kuma ya kafa ayyukan ibada waɗanda ke zama misalai ko hotuna waɗanda ke nuni ga hadayar Annabi Isa al Masih mai zuwa. An ba da waɗannan ne don su taimaka mana mu fahimci abin da aka riga aka sani na shirin Allah. A cikin tafiyar da muka yi ta cikin Taurat, mun kalli wasu daga cikin wadannan matakai.
Alamar Adamu
A lokacin da Allah ya fuskanci Adamu bayan sabawarsa, Ya yi magana a kan wani zuriya guda daya da zai fito (kawai) daga mace (ta haka haihuwa budurwa). Har ila yau, wannan zuriyar za ta murkushe Shaidan, amma Shaidan zai buge shi a cikin wannan tsari.
Alamar Qabil & Habil
An bukaci hadaya ta mutuwa. A wannan yanayin, Qabil ya yanka kayan lambu (wadanda ba su da rai) amma Habil ya ba da ran dabba. Wannan ya kasance karbabbe ga Allah, kuma wannan ya kwatanta shirin hadayar Isa al Masih.
Alamar sadaukarwar Ibrahim
Yanzu hoton ya kara yin karin haske, domin wurin da Annabi Ibrahim ya yanka dansa shi ne wurin da za a yi hadaya ta dubban shekaru bayan Annabi Isa al Masih, kuma Annabi Ibrahim ya yi maganar hadayar nan gaba. Ɗan zai mutu amma a ƙarshe, an canza ragon don ɗan ya rayu. Wannan yana kwatanta yadda Isa al Masih ‘Dan Rago na Allah’ zai sadaukar da kansa domin mu rayu.
Alamar Idin Ƙetarewa na Musa
An bayyana ƙarin cikakkun bayanai na shirin Allah sa’ad da ake yin hadaya da ’yan raguna a takamaiman rana – Idin Ƙetarewa. A cikin alamar Musa, Fir’auna na Masar, wanda bai yi hadaya da rago ba, ya fuskanci mutuwa. Amma Isra’ilawa da suka yi hadaya da ɗan rago sun tsira daga mutuwa. Daruruwan shekaru bayan haka an yi hadaya Isa al Masih a daidai wannan rana a cikin kalanda – Idin Ƙetarewa.
Alamar sadaukarwar Haruna
Haruna ya kafa takamaiman hadayun dabbobi. Isra’ilawa da suka yi zunubi za su iya miƙa hadayu don kafara domin zunubinsu, amma ana bukatar mutuwa ta hadaya. Firistoci ne kaɗai za su iya ba da hadayu a madadin mutane. Wannan yana tsammanin Isa al Masih a matsayinsa na Firist wanda zai ba da ransa hadaya dominmu.
Aikin Annabi Isa (AS).
Domin kuwa Alfarmar Annabi Musa (AS) ta yi nuni da zuwan Annabi Isa al-Masih karara tana cewa a Shari’a:
| Sa hannu daga Taurat | Yadda yake bayyana shirin hadaya mai zuwa na Isa al Masih |
| Alamar Adamu | A lokacin da Allah ya fuskanci Adamu bayan sabawarsa, Ya yi maganar zuriya guda daya da za ta zo (kawai) daga mace (haka ta haihu). Wannan zuriyar za ta murkushe Shaidan amma da kansa za a buge shi a cikin aikin. |
| Alamar Qabil & Habil | An bukaci hadaya ta mutuwa. Qabil ya yanka kayan lambu (wadanda ba su da rai) amma Habil ya ba da ran dabba. Wannan Allah ya karba. Wannan ya kwatanta shirin sadaukarwar Isa al Masih. |
| Alamar sadaukarwar Ibrahim | Hoton ya yi karin haske kan inda Annabi Ibrahim ya yi hadaya da dansa shi ne wurin da za a yi hadaya da Annabi Isa al Masih bayan dubban shekaru, kuma Annabi Ibrahim ya yi maganar hadayar nan gaba. Ɗan zai mutu amma a ƙarshe sai ɗan rago ya canza shi domin ɗan ya rayu. Wannan yana kwatanta yadda Isa al Masih ‘Dan Rago na Allah’ zai sadaukar da kansa domin mu rayu. |
| Alamar Idin Ƙetarewa na Musa | An bayyana ƙarin cikakkun bayanai na shirin Allah sa’ad da ake yin hadaya da ’yan raguna a takamaiman rana – Idin Ƙetarewa. Fir’auna na Masar, wanda bai yi hadaya da ɗan rago ya sha mutuwa ba. Amma Isra’ilawa da suka yi hadaya da ɗan rago sun tsira daga mutuwa. Daruruwan shekaru bayan haka an yi hadaya Isa al Masih a daidai wannan rana a cikin kalanda – Idin Ƙetarewa. |
| Alamar sadaukarwar Haruna | Haruna ya kafa takamaiman hadayun dabbobi. Isra’ilawa da suka yi zunubi za su iya ba da hadayu don yin kafara domin zunubinsu. Amma an bukaci mutuwar hadaya. Firistoci ne kaɗai za su iya ba da hadayu a madadin mutane. Wannan ya hango Isa al Masih a matsayinsa na Firist wanda zai ba da ransa hadaya domin mu. |
To, tun da yake Shari’a ishara ce kawai ta kyawawan abubuwan da suke a gaba, ba ainihin siffarsu ba, ashe,
Ibraniyawa 10:1
Kuma Isa al Masih ya gargadi wadanda ba su yi imani da manzancinsa ba:
Ni na zo ne da sunan Ubana, ga shi, ba ku karɓe ni ba. In da wani zai zo da sunan kansa, shi za ku karɓa.44 Ta yaya za ku ba da gaskiya, ku da kuke karɓar girma a junanku, girman da yake daga Allah Makaɗaici kuwa, ba kwa nemansa?
45Kada ku zaci zan yi ƙararku wurin Uba. Akwai mai yin ƙararku, shi ne Musa, wanda kuke dogara da shi. 46 Da dai kun gaskata Musa, da kun gaskata ni, domin labarina ya rubuta. 47 In kuwa ba ku gaskata abin da ya rubuta ba, ta yaya za ku gaskata maganata?”
Yahaya 5:43-47
Isa al Masih ya kuma ce wa mabiyansa da su taimaka musu su fahimci manufarsa
Ya kuma ce musu, “Wannan ita ce maganata da na gaya muku tun muna tare, cewa lalle ne a cika duk abin da yake rubuce game da ni a Attaura ta Musa, da littattafan annabawa, da kuma Zabura.”
Luka 24: 44
Annabi ya fadi a fili cewa ba wai Taurat kadai ba, har ma da rubuce-rubucen ‘Annabawa da zabura’ game da shi. Muna kallon wannan a nan . Alhali kuwa Taurat ya yi amfani da abubuwan da suka zama misalan zuwansa, waɗannan annabawan daga baya sun rubuta kai tsaye game da mutuwarsa da tashinsa daga matattu da zantuka.
Anan mun fahimci yadda ake samun kyautar rai madawwami da Annabi Isa al Masih ya ba mu.