Shigar dabino na Isa al Masih zuwa Urushalima ya fara makonsa na ƙarshe. Suratul Anbya (sura ta 21 – Annabawa) ta gaya mana cewa:
Kuma da wadda ta tsare farJinta daga alfãsha. Sai Muka hũra a cikinta daga rũhinMu. Kuma Muka sanya ta ita da ɗanta wata ãyã ga dũniya.
Suratul 21:91 (Anbya)
Suratul Anbya a fili ta ce Allah ya sanya Isa al-Masih (A.S) ya zama alamar ce ga dukan mutane , ba kawai wasu mutane kamar Kiristoci ko Yahudawa ba. Ta yaya annabi Isa al Masih ya zama ‘alama’ a gare mu duka? Allah halittar duniya ta kasance ta duniya ga dukkan al’umma. Don haka a kowace rana ta wannan makon na ƙarshe, Isa al Masih PBUH ya yi magana kuma ya aikata ta hanyar da ta nuna baya ga kwanaki shida na Halitta. Alqur’ani da Attaura sun koyar da cewa Allah ya halicci komai cikin kwanaki shida .
Za mu fara tafiya kowace rana na mako na ƙarshe na Isa al Masih, muna lura da yadda duk koyarwarsa da ayyukansa alamu ne da ke nuni ga Halitta. Wannan zai nuna cewa Allah ya riga ya ƙaddara abubuwan da suka faru kowace rana na wannan mako tun daga farkon zamani, kuma ba ta kowane ra’ayi na ɗan adam ba tunda mutum ba zai iya daidaita abubuwan da suka faru shekaru dubbai ba. Za mu fara ranar Lahadi – Rana ta Daya.
Rana ta Daya – Haske a cikin Duhu
Suratul Nur (sura 24 – Haske) ta ba da misalin ‘Haske’. Yana cewa:
Allah ne Hasken sammai da ƙasa, misãlin HaskenSa, kamar tãgã, a cikinta akwai fitila, fitilar a cikin ƙarau, ƙarau ɗin kamar shi taurãro ne mai tsananin haske, anã kunna shi daga wata itãciya mai albarka, ta zaitũni, bã bagabashiya ba kuma bã bayammaciya ba, manta na kusa ya yi haske, kuma kõ wuta ba ta shãfe shi ba, haske a kan haske, Allah na shiryar da wanda Yake so zuwa ga HaskenSa. Kuma Allah na buga misãlai ga mutãne, kuma Allah game da dukan kõme, Masani ne.
Suratul 24:35 (Nur)
Wannan misalin yana nuni ne ga ranar farko ta halitta lokacin da Allah ya halicci haske. Taurat yana cewa:
Allah ya ce, “Bari haske ya kasance,” sai kuwa ya kasance. 4 Allah ya ga hasken yana da kyau. Allah ya raba tsakanin hasken da duhu, 5 ya ce da hasken, “Yini,” duhu kuwa, “Dare.” Ga maraice, ga safiya, kwana ɗaya ke nan.
Allah ya ce, “Bari sarari ya kasance tsakanin ruwaye, don ya raba tsakaninsu.”
Farawa 1: 3-6
Allah ya yi magana da haske a ranar farko ta halitta domin ya kori duhu. A matsayin alamar nuna cewa abubuwan da suka faru a wannan sa’a an shirya su tun Rana ta Farko ta Halitta, Masih ya yi magana game da kasancewarsa Haske mai korar duhu.
Haske yana Haskaka Al’ummai
Annabi Isa al Masih A.S ya shigo Urushalima yana kan jaki kamar yadda annabi Zakariya ya yi annabci shekaru dari biyar (500) da suka shige, ya yi haka a daidai ranar da annabi Daniel A.S ya annabta shekaru dari biyar da hamsin (550) da suka shige . Yahudawa sun kasance suna zuwa daga ƙasashe da yawa don Idin Ƙetarewa mai zuwa don haka Kudus ta cika da mahajjata Yahudawa (kamar Makka a lokacin aikin Hajji). Don haka zuwan annabi ya jawo ce-ce-ku-ce a tsakanin Yahudawa. Amma ba Yahudawa kaɗai suka lura da zuwan Isa al Masih ba. Linjila ta rubuta abin da ya faru bayan ya shiga Urushalima.
20To, a cikin waɗanda suka zo idin yin sujada akwai waɗansu Helenawa. 21 Sai suka zo wurin Filibus, mutumin Betsaida ta ƙasar Galili, suka roƙe shi suka ce, “Maigida, muna bukatar mu gana da Yesu.” 22 Sai Filibus ya je ya gaya wa Andarawas, Andarawas kuma ya zo da Filibus, suka gaya wa Yesu.
Yahaya 12:20-22
Shamaki Tsakanin Girikawa da Yahudawa A Zamanin Annabi
Ya kasance sabon abu ga Helenawa, (wato Al’ummai ko waɗanda ba Yahudawa ba), su halarci bikin Yahudawa. Girkawa da Romawa na wancan lokacin, tun da yake su mushrikai ne, Yahudawa sun ɗauke su a matsayin ƙazantacce kuma suna ƙaurace musu. Kuma yawancin Helenawa sun ɗauki addinin Yahudawa tare da Allah ɗaya (gaibu) da kuma bukukuwansa a matsayin wauta. A lokacin Yahudawa ne kawai masu tauhidi. Don haka waɗannan mutane a kai a kai sun kasance ba tare da juna ba. Tun da Al’ummai, ko kuma waɗanda ba Bayahude ba, jama’a sun fi na Yahudawa girma sau da yawa, Yahudawa sun rayu a cikin wani nau’i na keɓe daga yawancin duniya. Addininsu dabam-dabam, da abincinsu na halal, da littafin annabawa keɓantacce, ya haifar da shamaki tsakanin Yahudawa da Al’ummai, inda kowane bangare ya yi gāba da ɗayan.
Muna iya mantawa da yadda wannan ya bambanta a zamanin wannan Annabi. Hasali ma a zamanin Annabi Ibrahim PBUH kusan kowa da kowa banda wannan Annabi ya kasance mushriki. A zamanin Annabi Musa PBUH, sauran al’ummomi sun kasance suna bautar gumaka, inda shi kansa Fir’auna yake da’awar cewa shi daya ne daga cikin abubuwan bautawa. Isra’ilawa sun kasance ɗan tsibiri na tauhidi a cikin tekun bautar gumaka na dukan al’ummomin da ke kewaye. Amma an ƙyale annabi Ishaya A.S (dari bakwai da hamsin (750) KZ) ya ga abin da zai faru a nan gaba kuma ya annabta canji ga dukan waɗannan al’ummai. Ya rubuta:
Ku kasa kunne gare ni, ku al’ummai manisanta,
Ku mutanen da suke zaune a can nesa!
Ubangiji ya zaɓe ni, tun kafin a haife ni,
Ya kuwa sa ni in zama bawansa.
5 Ubangiji ya
zaɓe ni tun kafin a haife ni.
Ya maishe ni bawansa
domin in komo da mutanensa,
In komo da jama’ar Isra’ilan da aka warwatsar.
Ubangiji ya ba ni daraja, Shi ne tushen ƙarfina.
6 Ubangiji ya ce mini,
“Bawana, ina da aiki mai girma dominka,
Ba komo da girman jama’ar Isra’ila da suka ragu kaɗai ba,
Amma zan sa ka zama haske ga al’ummai, Domin dukan duniya ta tsira.”Ishaya 49:1, 5-6
4 “Ku kasa kunne gare ni, ku mutanena,
Ku saurara ga abin da nake faɗa,
Na ba da koyarwata ga al’ummai,
Dokokina za su kawo musu haske.
Ishaya 51: 4
Ki tashi, ya Urushalima, ki haskaka kamar rana,
Daukakar Ubangiji tana haskakawa a kanki kamar rana!
2 Duhu zai rufe sauran al’umma,
Amma hasken Ubangiji zai haskaka a kanki,
Daukakarsa za ta kasance tare da ke!
3 Za a jawo al’ummai zuwa ga haskenki,
Sarakuna kuma zuwa asubahin sabon yininki.
Ishaya 60:1-3
Don haka annabi Ishaya ya annabta cewa ‘bawan’ mai zuwa na Ubangiji, ko da yake Bayahude (’kabilan Yakubu’) za su zama ‘haske ga Al’ummai’ (dukan waɗanda ba Yahudawa ba) kuma wannan hasken zai kai ga ƙarshe na duniya. Amma ta yaya hakan zai iya faruwa da wannan shingen da ke tsakanin Yahudawa da Al’ummai da ya yi shekaru ɗaruruwa?
Isa al Masih (A.S) ya hada dukkan mutane
A wannan ranar da annabi Isa ya shiga Urushalima, hasken ya fara jawo al’ummai na farko sa’ad da wasu suka kusanci annabin. Akwai Helenawa a wannan bikin Yahudawa da suka yi tafiya zuwa Urushalima don su koyi game da annabi Isa al Masih PBUH. To amma su Yahudawa suna ganin haramun za su iya ganin Annabi? Suka tambayi sahabban Annabi Isa suka kawo wannan bukata ga Annabi. Me zai ce? Shi zai ƙyale waɗannan Helenawa, waɗanda ba su san ainihin addini ba, su sadu da shi?
Mu ci gaba da karatun mu:
Injil ya ci gaba da cewa:
23 Yesu ya amsa musu ya ce, “Lokaci ya yi da za a ɗaukaka Ɗan Mutum. 24 Lalle hakika, ina gaya muku, in ba an binne ƙwayar alkama ta mutu ba, za ta zauna ita kaɗai. Amma in ta mutu sai ta hayayyafa. 25 Mai ƙaunar ransa zai rasa shi. Wanda kuwa ya ƙi ransa a duniyan nan, ya kiyaye shi ke nan, har ya zuwa rai madawwami. 26 Wanda duk zai bauta mini, ya bi ni. Inda nake kuma, nan bawana zai kasance shi ma. Kowa yake bauta mini, Uba zai girmama shi.”
27 “Yanzu ina jin nauyi a raina. Me zan ce kuwa? In ce, ‘Ya Uba ka ɗauke mini wannan lokaci’? A’a, ai, dā ma na zo ne takanas domin wannan lokaci. 28 Ya Uba, ka ɗaukaka sunanka.”
Sai aka ji wata murya daga Sama ta ce, “Na riga na ɗaukaka shi, zan kuma ƙara ɗaukaka shi,” 29 Da taron da yake tsaye a wurin suka ji muryar, suka ce, “An yi cida.” Waɗansu kuwa suka ce, “Wani mala’ika ne ya yi masa magana.”
30 Yesu ya amsa ya ce, “Ba saboda ni aka yi wannan muryan nan ba, sai dominku.
31 Yanzu ne za a yi wa duniyan nan shari’a, yanzu ne kuma za a tuɓe mai mulkin duniyan nan. 32 Ni kuwa bayan an ɗaga ni daga ƙasa zan ja dukan mutane gare ni.” 33 Ta faɗar haka ya kwatanta irin mutuwar da zai yi.34 Sai taron suka amsa masa suka ce, “Shari’armu ta gaya mana, cewa Almasihu zai tabbata har abada. To, yaya za ka ce lalle ne a ɗaga Ɗan Mutum? Wane ne Ɗan Mutum ɗin?”
35 Yesu ya ce musu, “Haske na tare da ku har ɗan lokaci kaɗan na gaba. Ku yi tafiya tun haske na tare da ku, kada duhu ya ci muku. Mai tafiya a cikin duhu bai san inda yake tafiya ba. 36 Ku gaskata da hasken, tun kuna tare da shi, domin ku zama mutanen haske.”
Yahudawa Ba Su Gaskata da Shi Ba
37 Amma ko da yake ya sha yin mu’ujizai da yawa a gabansu, duk da haka, ba su gaskata shi ba, 38 domin a cika faɗar Annabi Ishaya cewa,
“Ya Ubangiji, wa ya gaskata jawabinmu?
Ga wa kuma aka bayyana ikon Ubangiji?”39 Shi ya sa ba su iya ba da gaskiya ba. Domin Ishaya ya sāke cewa,
40 “Ya makantar da su,
ya kuma taurarar da zuciya tasu,
Kada su gani da idanunsu,
su kuma gane a zuci,
Har su juyo gare ni in warkar da su.”41 Ishaya ya faɗi haka saboda ya ga ɗaukakar Almasihu, ya kuma ba da labarinsa.
42 Duk da haka, da yawa har daga cikin shugabanni ma suka gaskata da shi, amma saboda tsoron Farisiyawa, ba su bayyana ba, don kada a fisshe su daga jama’a. 43 Don sun fi ƙaunar girmamawar mutane da girmamawar Allah.
44 Sai Yesu ya ɗaga murya ya ce, “Wanda yake gaskatawa da ni, ba da ni yake gaskatawa ba, amma ga wanda ya aiko ni ne. 45 Wanda kuma yake dubana, yana duban wanda ya aiko ni ne. 46 Na zo duniya a kan ni haske ne, domin duk mai gaskatawa da ni kada ya yi zaman duhu.
47 Kowa ya ji maganata, bai kuwa kiyaye ta ba, ba ni nake hukunta shi ba. Gama ba don yi wa duniya hukunci na zo ba, sai dai domin in ceci duniya. 48 Wanda ya ƙi ni, bai kuma karɓi maganata ba, yana da mai hukunta shi, maganar da na faɗa, ita za ta hukunta shi a ranar ƙarshe. 49 Ba kuwa domin kaina na yi magana ba, Uban da ya aiko ni shi kansa ya ba ni umarni a kan abin da zan faɗa, da kuma maganar da zan yi.50 Na kuma san umarnin nan nasa rai ne madawwami. Domin haka, abin da nake faɗa ina faɗa ne daidai yadda Uba ya faɗa mini.”
Yahaya 12: 23-50
A cikin wannan musanya mai ban mamaki, har da murya daga sama, Annabi ya ce za a ‘daga shi’ kuma wannan zai jawo ‘dukan mutane’ – ba kawai Yahudawa ba – ga kansa. Yahudawa da yawa, ko da yake Allah ɗaya ne kawai suke bauta wa, amma ba su fahimci abin da annabin yake faɗa ba. Annabi Ishaya ya ce saboda taurin zukatansu ne – rashin son su mika wuya ga Allah – shi ne tushensa, kamar yadda wasu suka yi imani da shiru saboda tsoro.
Annabi Isa al Masih da gaba gaɗi ya yi iƙirarin cewa ya ‘shigo duniya a matsayin haske’ (aya arba’in da shida (46)) wanda annabawan da suka gabata suka rubuta zai haskaka dukan al’ummai. A ranar da ya shiga Urushalima, haske ya fara haskaka al’ummai. Shin wannan hasken zai yada zuwa ga dukan al’ummai? Menene annabi yake nufi da aka ‘daga sama’? Muna ci gaba a cikin wannan makon da ya gabata don fahimtar waɗannan tambayoyin.
Jadawalin da ke gaba yana gudana kowace rana ta wannan makon. A ranar Lahadi, ranar farko ta mako ya cika annabce-annabce daban-daban guda uku da annabawa uku da suka gabata suka bayar. Da farko, ya shiga Urushalima yana bisa jaki kamar yadda Zakariya ya annabta. Na biyu, ya yi haka a lokacin da Daniyel ya annabta. Na uku, saƙonsa da mu’ujizozinsa sun fara haskaka al’ummai. Annabi Ishaya ya annabta cewa wannan zai haskaka ya zama haske ga al’ummai kuma ya yi haske ga mutanen duniya.
