Hatsarin da ke gabanmu shi ne, mu tambayi wannan da amsa ta zahiri a cikin zukatanmu. “Hakika, Bulus ko ɗaya daga cikin sauran sun lalata shi”, mun amsa da sauri ba tare da tunani ba, galibi saboda wannan shine kawai abin da muka ji. Ko, muna iya tunani, “Ba shakka ba! Wace irin wauta ce”, kuma ba tare da sanin dalilin da ya sa ba amma galibi saboda an koyar da mu haka. Wannan haɗari ne ga duk mutanen da suke yin tambayoyi game da littattafai masu tsarki. Muka kore shi nan take (saboda yadda aka koya mana tunani). A madadin, muna watsi da tambayar. Don haka bari mu yi tunani a hankali ta wannan.
Marubutan Sabon Alkawari banda Bulus
Bari mu fara da marubuta ban da Bulus. Wadannan su ne almajiran Isa (A.S) – sahabbansa. Suka bi shi, suka saurare shi, suka tattauna da shi. Sun lura da abubuwan da ya yi da kuma faɗa, a asirce da kuma a fili. Wasu daga cikinsu, kamar su Yohanna, Matta da Bitrus sun kasance ɓangare na cikin da’irar mabiya Isa 12 mafi kusa. Sun rubuta takwas daga cikin littattafai a Sabon Alkawari. Wasu, kamar Markus, suna cikin mafi yawan mabiyansa. Sauran marubutan (a wajen Bulus) su ne ’yan’uwansa Yakubu da Yahuda. Sun taso tare da Annabi Isa (AS). Yakub ya zama shugaban almajirai a birnin Kudus bayan wafatin Annabi Isa (AS) daga nan duniya.
Rubutun tarihi na Yahudawa na ƙarni na 1 AD a zahiri sun ambaci Yakubu. A wannan karnin akwai wani babban ɗan tarihi na soja na Bayahude, Josephus, wanda ya rubuta littattafan tarihi da yawa. A cikin ɗaya daga cikin littattafansa, rubuta abubuwan da suka faru a Urushalima a shekara ta 62 A.Z. (shekaru 32 bayan rasuwar Isa) ya rubuta ’yan’uwan Yahudawa sun kashe Yakubu ɗan’uwan Isa. Karanta nan yadda ya rubuta:
“Ananus [babban firist] ya yi gaggawar bin Sadukiyawa, waɗanda ba sa zuciya sa’ad da suke shari’a. Ananus yana tunanin cewa da Festus ya mutu kuma Albinus yana kan hanya zai sami dama. Da ya kira alƙalan Majalisa [majalisar mulkin Yahudawa] ya kawo wani mutum a gabansu, mai suna Yaƙub, ɗan’uwan Yesu wanda ake kira Almasihu , da waɗansu kuma. Ya zarge su da ƙetare doka, kuma ya yanke musu hukuncin jefe su har lahira.”
Josephus. 93 AD. Abubuwan tarihi na tarihi xx 197
Josephus ya bayyana cewa a shekara ta 62 A.Z., sarakunan Romawa sun naɗa Ananus Babban Firist a Urushalima. Rikicin siyasa ya biyo baya. Ananus ya yi amfani da damar ya yanke wa James hukuncin kisa. Mahaifinsa (wanda ake kira Ananus) ya yanke wa Isa (A.S) hukuncin kisa kimanin shekaru 30 da suka gabata. Nan da nan Ananus ɗan ya yi amfani da damar yin haka da James. Don haka James ya kasance abin da ya shafi shekarunsa na jagorantar mabiya Isa al Masih (AS) dan uwansa.
Menene Alkur’ani ya ce game da wadannan almajiran Isa (A.S)?
Waɗannan mutanen sun rubuta littattafan a Sabon Alkawari (ban da littattafan Bulus). Don yin hukunci ko sun lalata Linjila za mu iya fara komawa ga hangen da aka bayar a cikin Kur’ani. Yi nazarin aya ta gaba:
To, a lõkacin da Ĩsa ya gane kãfirci daga gare su, sai ya ce: “Su wãne ne mataimakãna zuwa ga Allah?” Hawãriyãwa suka ce: “Mu ne mataimakan Allah. Mun yi ĩmani da Allah. Kuma ka shaida cẽwa lalle ne mu, mãsu sallamãwa ne.”Yã Ubangijinmu! Mun yi imãni da abin da Ka saukar, kuma mun bi ManzonKa, sai Ka rubũta mu tãre da mãsu shaida..
Suratul 3:52-53 – Ali-Imran“Kuma a lõkacin da Na yi wahayi zuwa ga Hawãriyãwa cewa ku yi ĩmãni da Ni, kuma da ManzoNa. Suka ce: “Mun yi ĩmãni, kuma ka shaida da cewa lalle mu, mãsu sallamãwa ne.”
Suratul 5:111 – Table Spread
Waɗannan ayoyin sun gaya mana a sarari cewa almajiran Isa (A.S) su ne:
- Mataimakan Isa al Masih,
- Mataimakan Allah,
- kuma Allah ya yi masa Imani da Isa al-Masih.
Waɗannan almajirai sun haɗa da Matta, Bitrus da Yohanna. Sun rubuta takwas daga cikin littattafan Sabon Alkawari, biyu daga cikinsu bishara ne (Linjilar Matta da Yohanna). Kuma Markus, almajiri a cikin da’ira, ya rubuta bishara ta uku. Idan mutum ya gaskanta da Kur’ani to shima zai yarda da rubutun wadannan almajirai. Lalle waɗannan marubutan ba za su iya lalata Linjila ba. Idan muka yi nazarin rubuce-rubucen bishara muna karanta rubuce-rubucen almajiran, wanda Kur’ani ya tabbatar. Bulus bai rubuta wani labarin Linjila ba. Maimakon haka ya rubuta wasiƙu masu tsarki.
Don haka mun sami, ko daga tushen tarihi na duniya ko kuma daga Kur’ani, dalilai masu ma’ana don karɓar littattafan Sabon Alkawari waɗanda ba na Bulus ba.
Shaidar Isa (A.S): Taurat da Zabur sune ma’auni na farko
Amma shi kansa Isa al Masih fa? Menene ya bayar a matsayin shaidar da ya kamata mu karɓa? Ku lura da inda yake neman sahihiyar shedar da ba ta da laifi a kansa da saƙonsa.
Game da tashin matattu kuma, ashe, ba ku taɓa karantawa a Littafin Musa ba, yadda Allah ya ce masa, ‘Ni ne Allahn Ibrahim, da Ishaku, da kuma Yakubu’? Ai, waɗanda Allah shi ne Allahnsu rayayyu ne, ba matattu ba. Kun ɓata da gaske.”
Markus 12:26-27
Isa (A.S) da kansa ya roki Musa (Taurat), sannan Annabawa da zabura (Zabur) ya bayyana matsayin Masih. Don haka ne muka fara da Taurat. A cikin ayoyin Adamu , Kayinu & Habila , Nuhu , Lutu , Ibrahim 1 , 2 , da 3 duk sun zo daga Attaura da Kur’ani.
Za mu zauna a kasa lafiya idan muka fara da Taurat – Isa (A.S) da kansa ya gaya mana. Anan za mu koyi Alamomin da za su taimaka wajen buɗe asirin Linjila. Bayan haka, za mu ɗauki abin da muka koya kuma mu gwada shi da abin da ’yan’uwa da almajiran Isa suka rubuta.
Yin la’akari da Bulus
Kuma yaya game da rubuce-rubucen Bulus? Me za mu yi da su? Da zarar mun karanta Taurat da Zabur kuma muka koyi Alamomin da babu shakka Allah ya aiko mu, sannan kuma idan muka yi nazarin littafan Almajirai da ‘yan’uwan Annabi Isa (A.S) mun isa ilimi ta yadda idan muka koma ga Bulus. zai lura idan abin da ya rubuta ya bambanta da abin da muka riga muka yi nazari. Idan ba tare da wannan ilimin na ‘littattafai masu aminci’ ba ya sanar da mu, ba zai yiwu ba mu sani da gaske ko abin da Bulus ya rubuta ya ɓata ko a’a. Amma don mu ci gaba da bincikenmu a kan lafiya ba za mu fara da Bulus ba domin ba za a iya shakkar shaidarsa ba.
Amma Isa al Masih ya bayyana ga Bulus kuma ya sa shi ya bayyana Linjila ga waɗanda ba Yahudawa ba. Ana maimaita wannan a nan . A lokacin, dukan waɗanda ba Yahudawa ba masu bautar gumaka ne. Don haka Bulus ya bayyana Linjila a hanyoyin da sauran manzannin ba su yi ba. Sauran manzannin, kamar Bitrus, sun yarda cewa rubuce-rubucensa suna da wuyar fahimta, amma duk da haka nassi ne. Bitrus ya ce
Sai Yesu ya ce musu, “Ya ku mutane marasa fahimta, masu nauyin gaskata duk abin da annabawa suka faɗa! Ashe, ba wajibi ne Almasihu ya sha wuyar waɗannan abubuwa ba, ya kuma shiga ɗaukakarsa?” Sai ya fara ta kan littattafan Musa da na dukan annabawa, ya yi ta bayyana musu abubuwan da suka shafe shi a dukan Littattafai.
Luka 24:25-27…a kuma ce musu, “Wannan ita ce maganata da na gaya muku tun muna tare, cewa lalle ne a cika duk abin da yake rubuce game da ni a Attaura ta Musa, da littattafan annabawa, da kuma Zabura.” 45Sa’an nan ya wayar da hankalinsu su fahimci Littattafai,
Luka 24:44-45
Da dai kun gaskata Musa, da kun gaskata ni, domin labarina ya rubuta. 47In kuwa ba ku gaskata abin da ya rubuta ba, ta yaya za ku gaskata maganata?”
Yahaya 5: 46-47
Fara daga abin da muka sani ba shi da rashawa
Bulus bai canja ko ɓata bishara ba. An yarda da rubuce-rubucensa. Amma don guje wa jayayya, mun fara ne daga rubuce-rubucen da ba su da sabani (Taurat da Zabur). Sannan muna bin linjila guda hudu , wadanda sahabbai Isa al Masih (AS) suka rubuta. Za mu iya koyan abubuwa da yawa daga waɗannan littattafai cewa don manufarmu ba ma bukatar rubutun Bulus.