Suratul Haqqah (Suratul Haqqah, aya ta 69 – Haqiqa) tana siffanta yadda Ranar qiyama za ta fito da busa qaho.

To, idan an yi bũsa a cikin ƙaho, bũsa ɗaya.

Kuma aka ɗauki ƙasa da duwãtsu, kuma aka niƙa su niƙãwa ɗaya.

A ran nan, mai aukuwa zã ta auku.

Kuma sama zã ta tsãge, dõmin ita a ran nan, mai rauni ce.

Kuma malã’iku (su bayyana) a kan sãsanninta, kuma wasu (malã’iku) takwas na ɗauke da Al’arshin Ubangijinka, a sama da su, a wannan rãnar.

A rãnar nan zã a bijirã ku (dõmin hisãbi), bãbu wani rai, mai ɓoyewa, daga cikinku, wanda zai iya ɓõyẽwa.

(Suratul Haqqah 69:13-18).

Suratul Qaf (Suratul Qaf aya ta 50) kuma ta siffanta ranar da aka yi busa a cikin kaho na Allah kuma mala’iku masu kiyaye hakkinmu da na hagunmu suna bayyana littafin ayyukanmu da falalarmu. Wadannan ayoyin suna karantawa:

Kuma lalle ne haƙĩƙa Mun halitta mutum kuma Mun san abin da ransa ke yin waswãsi da shi, kuma Mũ ne mafi kusanta zuwa gare shi daga lakar jannayẽnsa.

A lõkacin da mãsu haɗuwa biyu suke haɗuwa daga dãma, kuma daga hagu akwai wani (malã’ika) zaunanne.

Bã ya lafazi da wata magana fãce a lĩƙe da shi akwai mai tsaro halartacce.

Kuma mãyen mutuwa ya jẽ da gaskiya. Wannan shĩ ne abin da ka kasance daga gare shi kanã bijirẽwa.

Kuma aka hũra a cikin ƙaho. Wancan yinin ƙyacẽwar ne fa.

Kuma kõwane rai ya zo, tãre da shi akwai mai kõra da mai shaida.

(Sai a ce masa): “Lalle ne, haƙĩƙa, ka kasance a cikin gafala daga wannan. To, Mun kuranye maka rufinka, sabõda haka ganinka a yau, mai kaifi ne.”

Kuma abõkin haɗinsa ya ce: “Wannan shi ne abin da ke tãre da ni halarce.”

(Sura Qaf 50:16-23).

Ayah ta 20 ta ce an riga an yi gargaɗin ƙaho (kafin saukar Alkur’ani). Yaushe aka ba da wannan? Isa al Masih (A.S) ya ba da ita lokacin da ya annabta a cikin Linjila cewa ƙaho na sama zai yi shelar dawowar sa duniya:

Zai kuwa aiko mala’ikunsa su busa ƙaho mai tsananin ƙara, su kuma tattaro zaɓaɓɓunsa daga gabas da yamma, kudu da arewa, wato, daga wannan bangon duniya zuwa wancan.” (Matta 24:31)

Me zai faru bayan wannan? Suratul Qaf tana siffanta wani mala’ika a damanmu da hagunmu yana rubuta ayyukanmu. Da yake Allah ne mafi kusa da mu fiye da jijiyarmu, Linjila ya gaya mana cewa waɗannan bayanan ayyukanmu suna da yawa. Yawaita, a zahiri, cewa su ‘littattafai’ ne. Yahaya, almajirin Isa al Masih PBUH, ya kwatanta wannan a cikin littafin ƙarshe na Linjila, ta wahayi. Mu duba:

Sa’an nan na ga wani babban kursiyi fari, da wanda yake a zaune a kai, sai sama da ƙasa suka guje wa Zatinsa, suka ɓace. 12 Sai na ga matattu manya da yara, a tsaitsaye a gaban kursiyin, aka kuma buɗe littattafai. Sai kuma aka buɗe wani littafi, wanda yake shi ne Littafin Rai. Aka kuwa yi wa matattu shari’a bisa ga abin da yake a rubuce a cikin littattafan, gwargwadon aikin da suka yi. 13 Sai teku ta ba da matattun da suke a cikinta, mutuwa da Hades kuma sun ba da matattun da suke a gare su, aka kuwa yi wa kowa shari’a gwargwadon aikin da ya yi. 14 Sa’an nan aka jefa mutuwa da Hades a tafkin nan na wuta. Wannan ita ce mutuwa ta biyu, wato, tafkin wuta. 15 Duk wanda ba a sami sunansa a rubuce a Littafin Rai ba, sai a jefa shi a tafkin nan na wuta. (Wahayin Yahaya 20:11-15)

Wannan ya bayyana cewa duk za a yi hukunci ‘bisa ga abin da suka yi’ kamar yadda aka rubuta a cikin ‘littattafai’. Don haka muna gaishe da Mala’iku na dama da hagu bayan addu’a, muna fatan samun wani fa’ida a cikin rubutun ayyuka.

Littafin Rayuwa

Amma a lura akwai wani littafi, mai suna ‘ Littafin Rai ‘, wanda ya bambanta da littattafan da ba su da kyau. Ya ce duk wanda ba a sami rubuta sunansa a Littafin Rai ba , za a jefa shi cikin tafkin wuta (wani kalmar jahannama). To, idan jerin abubuwan da muke da su masu kyau da mala’ikan da ke hannun damanmu ya rubuta suna da tsawo sosai, kuma jerin zunuban da mala’ikan ya rubuta a gefen hagunmu gajeru ne fa? Ko da a lokacin – idan ba sunan mu a cikin ‘Littafin Rai ‘ har yanzu an hukunta mu zuwa Jahannama. Menene wannan ‘littafin rai’ kuma ta yaya aka rubuta sunanmu a wannan littafin?

Al-Qur’ani da Attaura sun bayyana cewa lokacin da Adamu ya yi zunubi , Allah ya kore shi daga Aljanna kuma ya sanya shi mai mutuwa. Wannan yana nufin cewa shi (da mu ’ya’yansa) an raba shi da Tushen Rai. Wannan shine dalilin da yasa muke mutuwa kuma zamu mutu wata rana. Annabi Isa al Masih SAW ya zo ne domin ya dawo mana da wannan Rayuwa. Ta haka, ana iya shigar da sunayenmu cikin Littafin Rai. Kamar yadda ya bayyana:

Lalle hakika, ina gaya muku, duk mai jin maganata, yake kuma gaskata wanda ya aiko ni, yana da rai madawwami. Ba za a yi masa hukunci ba, domin ya riga ya tsere wa mutuwa, ya kai ga rai. (Yahaya 5:24)

Yadda Annabi Ibrahim SAW ya hango wannan baiwa ta rayuwa, da kuma dalilin da ya sa Isa al Masih zai iya ba mu rai an yi bayani dalla- dalla a nan . Suratul Qaf tana gargade mu da cewa:

(Ma’anar ita ce:) “Ku jẽfa, a cikin Jahannama, dukan mai yawan kãfirci, mai tsaurin rai.” (Suratul Qaf 50:24).