Suratul Dukhan (Sura ta 44 – Hayaki) tana gaya mana cewa kabilar Kuraishawa sun yi watsi da sakon Annabi Muhammad SAW ta hanyar ba shi kalubale kamar haka:
Lalle waɗannan mutãne, haƙĩka, sunã cẽwa,
“Babu wani abu sai mutuwarmu ta farko, kuma ba mu zama waɗanda ake tãyarwa ba.”
“Sai ku zo da ubanninmu, idan kun kasance mãsu gaskiya.”
Suratul 44:34-36 (Dukhan)
Sun ƙalubalanci shi ya ta da wani daga matattu don ya tabbatar da gaskiyar saƙonsa. Suratul Ahqaf (Sura ta 46 – The Wind Curved Sandhill) ta ba da labarin irin wannan ƙalubale daga kafiri ga iyayensa muminai.
Kuma wanda ya ce wa mahaifansa biyu: “Tir gare ku! shin, kunã tsõratar da ni cẽwa zã a fitar da ni daga (kabari) ne, alhãli kuwa ƙarnõni na mutãne da yawa sun shũɗe a gabãnĩna (ba su kõmo ba)?” Kuma sũ (mahaifan) sunã nẽman Allah taimako (sunãce masa) “Kaitonka! Ka yi ĩmãni, lalle wa’adin Allah gaskiya ne.” Sai shi kuma ya ce. “Wannan bã kõme ba ne fãce tãtsũniyõyin mutãnen farko.”
Suratul 46:17(Ahqaf)
Kafiri ya watsar da tashin matattu a matsayin tatsuniya tun da bai taɓa faruwa ba tukuna. Suratul Dukhan da suratu al-Ahqaf duka suna nuni ga kafirai suna amfani da gwajin tashin matattu don bincikar annabi SAW da kuma tushen imani na dukkan masu tauhidi. Annabi Isa al Masih (A.S) ya gana da irin wannan binciken daga abokan adawarsa. Ya yi amfani da wannan gwajin ya bayyana alamar ikonsa da kuma manufar aikinsa.
Menene manufar Isa al Masih?
Isa al Masih (A.S) ya koyar , ya warkar , kuma ya yi mu’ujizai da yawa . Amma tambayar har yanzu tana cikin zukatan almajiransa, mabiyansa da ma abokan gabansa: me ya sa ya zo? Da yawa daga cikin annabawan da suka gabata, ciki har da Annabi Musa (A.S), su ma sun yi mu’ujizai masu karfi . Tun da Musa ya riga ya ba da doka , kuma Isa da kansa ya ce bai zo ya soke shari’a ba, me ya sa a lokacin ne Allah ya aiko shi?
Abokin Manzon Allah (SAW) ya yi rashin lafiya sosai. Almajiransa sun yi tsammanin Annabi Isa al Masih (A.S) zai warkar da abokinsa, kamar yadda ya warkar da wasu da dama. Amma Isa al Masih (A.S) da gangan bai warkar da abokinsa ba, kuma a haka ya bayyana manufarsa. Linjila ya rubuta ta kamar haka:
Isa al Masih ya fuskanci Mutuwa
Wani mutum ne ya yi rashin lafiya, sunansa Li’azaru na Betanya, ƙauyen su Maryamu da ‘yar’uwarta Marta. 2 Maryamun nan kuwa, wadda ɗan’uwanta Li’azaru ba shi da lafiya, ita ce wadda ta shafa wa Ubangiji man ƙanshi, ta kuma shafe ƙafafunsa da gashinta. 3 To, ‘yan’uwan nan mata suka aika masa, suka ce, “Ya Ubangiji, ga shi, wanda kake ƙaunan nan ba shi da lafiya.”
4 Da Yesu ya ji haka ya ce, “Wannan rashin lafiya, ƙarshensa ba mutuwa ba ne, domin a ɗaukaka Allah ne, a kuma ɗaukaka Ɗan Allah ta wurinsa.” 5 Yesu kuwa na ƙaunar Marta da ‘yar’uwarta, da kuma Li’azaru. 6 To, da ya ji Li’azaru ba shi da lafiya, sai ya ƙara kwana biyu. 7 Bayan haka ya ce wa almajiran, “Mu koma ƙasar Yahudiya.”
8 Almajiran suka ce masa, “Ya Shugaba, kwana kwanan nan fa Yahudawa suke neman jifanka, za ka sāke komawa can?”
9 Yesu ya amsa ya ce, “Ba sa’a goma sha biyu ce yini ɗaya ba? Kowa yake tafiya da rana ba ya tuntuɓe, don yana ganin hasken duniyan nan. 10 Amma kowa yake tafiya da dare yakan yi tuntuɓe, don ba haske a gare shi!”
11 Ya faɗi haka, sa’an nan ya ƙara ce musu, “Amininmu Li’azaru ya yi barci, amma za ni in tashe shi.”
12 Sai almajiran suka ce masa, “Ya Ubangiji, in dai barci ne ya ɗauke shi, ai, zai warke.” 13 Alhali kuwa, Yesu zancen mutuwar Li’azaru yake, amma su sun ɗauka yana nufin barcin hutawa ne.
14 Sai Yesu ya gaya musu a fili, ya ce, “Li’azaru dai ya mutu. 15 Ina kuwa farin ciki da ba na nan, saboda ku domin ku ba da gaskiya. Amma mu dai je wurinsa.”
16 Sai Toma, wanda ake kira Ɗan Tagwai, ya ce wa ‘yan’uwansa almajirai, “Mu ma mu tafi, mu mutu tare da shi.”
Yesu Shi Ne Tashin Matattu da Rai Kuma
17 Da Yesu ya isa, ya tarar Li’azaru, har ya kwana huɗu a kabari. 18 Betanya kuwa kusa da Urushalima take, misalin mil biyu. 19 Yahudawa da yawa sun zo su yi wa Marta da Maryamu ta’aziyyar ɗan’uwansu. 20 Da jin Yesu na zuwa, sai Marta ta je taryensa, Maryamu kuwa ta zauna a gida.
21 Sai Marta ta ce wa Yesu, “Ya Ubangiji, da kana nan da ɗan’uwana bai mutu ba. 22 Ko yanzu ma na sani kome ka roƙi Allah zai yi maka.”
23 Yesu ya ce mata, “Ɗan’uwanki zai tashi.”
24 Marta ta ce masa, “Na sani zai tashi a tashin matattu a ranar ƙarshe.”
25 Yesu ya ce mata, “Ai, ni ne tashin matattu, ni ne kuma rai. Wanda ya gaskata da ni, ko ya mutu zai rayu. 26 Wanda kuwa yake raye, yake kuma gaskatawa da ni, ba zai mutu ba har abada. Kin gaskata wannan?”
27 Ta ce masa, “I, ya Ubangiji. Na gaskata kai ne Almasihu, Ɗan Allah, shi wannan mai zuwa duniya.”
28 Da ta faɗi haka, ta je ta kirawo ‘yar’uwa tata Maryamu, ta raɗa mata ta ce, “Ga Malam ya zo, yana kiranki.” 29 Ita kuwa da jin haka, ta yi maza ta tashi ta nufi wurinsa. 30 Yesu dai bai iso ƙauyen ba tukuna, har yanzu yana wurin da Marta ta tarye shi. 31 Da Yahudawan da suke tare da ita a cikin gida, suna yi mata ta’aziyya, suka ga Maryamu ta yi maza ta tashi ta fita, suka bi ta, suna zaton za ta kabarin ne, ta yi kuka a can.
32 Da Maryamu ta iso inda Yesu yake, ta gan shi, sai ta faɗi a gabansa ta ce masa, “Ya Ubangiji, da kana nan da dan’uwana bai mutu ba.”
33 Da Yesu ya ga tana kuka, Yahudawan da suka zo tare da ita su ma, suna kuka, sai ya nisa a ransa, ya yi juyayi gaya. 34 Ya kuma ce, “Ina kuka sa shi?”
Suka ce masa, “Ya Ubangiji, zo ka gani.”
35 Sai Yesu ya yi hawaye.
36 Don haka Yahudawa suka ce, “Dubi yadda yake ƙaunarsa!”
37 Amma waɗansunsu suka ce, “Ashe, wanda ya buɗe wa makahon nan ido, ba zai iya hana wannan mutum mutuwa ba?”
38 Sai Yesu ya sāke nisawa a ransa, ya iso kabarin. Kabarin kuwa kogon dutse ne, da wani dutse kuma an rufe bakin. 39 Yesu ya ce, “Ku kawar da dutsen.”
Sai Marta, ‘yar’uwar mamacin, ta ce masa, “Ya Ubangiji, ai, yanzu ya yi ɗoyi, don yau kwanansa huɗu ke nan da mutuwa.”
40 Sai Yesu ya ce mata, “Ban gaya miki ba, in kin ba da gaskiya za ki ga ɗaukakar Allah?”
41 Sai suka kawar da dutsen. Yesu kuwa ya ɗaga kai sama ya ce, “Ya Uba, na gode maka da ka saurare ni. 42 Ko dā ma na sani koyaushe kana saurarona, amma na faɗi haka ne saboda jama’ar da suke nan tsaitsaye, domin su gaskata kai ne ka aiko ni.”
43 Da ya faɗi haka ya ɗaga murya da ƙarfi ya ce, “Li’azaru fito!” 44 Sai mamacin ya fito, ƙafa da hannu a ɗaure da likkafani, fuska tasa kuma a naɗe da mayani.
Yesu ya ce musu, “Ku kwance masa, ya tafi.”
Yahaya 11: 1-44
’Yan’uwan sun yi fatan Isa al Masih ya zo da sauri don ya warkar da ɗan’uwansu. Isa al Masih ya jinkirta tafiyarsa da gangan yana barin Li’azaru ya mutu, kuma babu wanda zai iya fahimtar dalilin da ya sa ya yi haka. Amma a wannan misalin, za mu iya gani a cikin zuciyarsa kuma mun karanta cewa ya yi fushi. Amma wa ya fusata? Yan’uwa mata? Jama’a? Almajiran? Li’azaru? A’a, ya yi fushi da mutuwar kanta. Hakanan, wannan shine ɗayan sau biyu kacal da aka rubuta cewa Isa al Masih ya yi kuka. Me yasa yayi kuka? Domin ya ga abokin nasa ya kama mutuwa. Mutuwa ta jawo fushi da kuka ga annabi.
Warkar da mutane marasa lafiya, mai kyau wato, kawai jinkirta mutuwarsu. An warke ko a’a, mutuwa a ƙarshe tana kama dukan mutane, nagari ko mara kyau, namiji ko mace, babba ko matashi, mai addini ko a’a. Wannan gaskiya ne tun daga Adamu , wanda, bisa ga Taura da Alqur’ani, ya zama mai mutuwa saboda rashin biyayyarsa. Duk zuriyarsa, da kai da ni, abokan gaba ne suka yi garkuwa da su – mutuwa.
Game da mutuwa, muna jin cewa babu amsa, babu bege. Sa’ad da begen rashin lafiya ya rage, shi ya sa ’yan’uwan Li’azaru suke da begen samun waraka. Amma da mutuwa, ba su da bege. Wannan gaskiya ne a gare mu kuma. A asibiti akwai bege amma a jana’izar babu. Mutuwa ce makiyinmu na ƙarshe. Wannan shi ne makiya Isa al Masih ya zo ya yi nasara a kan mu, don haka ne ma ya shelanta wa ‘yan’uwa mata cewa:
“Ai, ni ne tashin matattu, ni ne kuma rai…
Yahaya 11:25
Isa al Masih (A.S) ya zo ne domin ya halaka mutuwa kuma ya rayar da duk wanda yake so. Ya nuna ikonsa don wannan aikin ta wurin ta da Li’azaru daga mutuwa a fili. Ya ba da yin haka ga dukan waɗanda za su so rai maimakon mutuwa.
Martani ga Annabi
Ko da yake mutuwa ita ce maƙiyi na ƙarshe na dukan mutane, yawancin mu suna kama da ƙananan ‘makiya’, sakamakon rikice-rikice (na siyasa, addini, kabilanci da dai sauransu) da ke faruwa tare da wasu a kowane lokaci. Wannan gaskiya ne a lokacin Isa al Masih kuma. Daga martanin da shaidun suka bayar ga wannan mu’ujiza za mu iya ganin menene babban abin da ke damun mutane daban-daban da ke rayuwa a lokacin. Anan an yi rikodin halayen daban-daban.
45 Saboda haka Yahudawa da yawa da suka zo wurin Maryamu, suka kuma ga abin da ya yi, suka gaskata da shi. 46 Amma waɗansunsu suka tafi wurin Farisiyawa, suka gaya musu abin da Yesu ya yi. 47 Don haka manyan firistoci da Farisiyawa suka tara ‘yan majalisa, suka ce,
“Shin, me muke yi ne, har mutumin nan yake ta yin mu’ujizai da yawa haka?
48 In fa muka ƙyale shi kan haka, kowa zai gaskata da shi, Romawa kuma za su zo su karɓe ƙasarmu su ɗebe jama’armu.”49 Amma ɗayansu, wai shi Kayafa, wanda yake shi ne babban firist a shekaran nan, ya ce musu, “Ku dai ba ku san kome ba. 50 Ba kwa lura, ai, ya fiye muku mutum ɗaya ya mutu saboda jama’a, da duk jama’a ta halaka.”
51 Ba da nufinsa ya faɗi haka ba, sai dai da yake shi ne babban firist a shekaran nan, ya yi annabci cewa, Yesu zai mutu saboda jama’a, 52 ba ma saboda jama’a kaɗai ba, har ma yă tattaro ‘ya’yan Allah da suke warwatse ko’ina su zama ɗaya. 53 Daga ran nan fa sai suka ƙulla su kashe shi.
54 Saboda haka, Yesu bai ƙara tafiya a cikin Yahudawa a sarari ba, amma ya tashi daga wurin, ya tafi ƙasar da take a bakin jeji, ya shiga wani gari, mai suna Ifraimu. Nan ya zauna da almajiran.
55 Ana nan, Idin Ƙetarewa na Yahudawa ya gabato, mutane da yawa daga ƙauye suka tafi Urushalima su tsarkake kansa kafin idin. 56 Suka yi ta neman Yesu, suna tsaitsaye a Haikali, suna ce wa juna, “Me kuka gani? Zai zo idin kuwa?” 57 Don dā ma, manyan firistoci da Farisiyawa sun yi umarni, cewa kowa ya san inda Yesu yake, ya zo ya faɗa, su kama shi.
Yahaya 11:45-57
Don haka tashin hankali ya tashi. Annabi Isa al Masih (A.S) ya bayyana cewa shi ‘rayuwa’ ne kuma ‘tashin matattu’ kuma zai yi nasara akan mutuwa da kanta. Shugabannin sun mayar da martani ne da shirin kashe shi. Yawancin mutane sun gaskata shi, amma wasu da yawa ba su san abin da za su gaskata ba. A wannan lokacin, yana da kyau mu tambayi kanmu ko mu shaida ne game da tashin Li’azaru abin da za mu zaɓa mu yi. Za mu zama kamar Farisawa, mu mai da hankali ga wasu rikice-rikice da ba da daɗewa ba za a manta da su a tarihi, kuma mu yi asarar rai daga mutuwa? Ko kuwa za mu ‘gaskanta’ da shi kuma mu kasance da bege ga abin da ya bayar na tashin matattu, ko da ba mu fahimci duka ba? Amsoshi dabam-dabam da Linjila ya rubuta a baya, martani iri ɗaya ne ga tayin da mutane daban-daban suke yi a yau.
Wannan cece-kuce na karuwa ne a daidai lokacin da Idin Ƙetarewa yake gabatowa – irin bukin da Annabi Musa (A.S) ya fara shekaru 1500 da suka gabata a matsayin alamar mutuwa . Linjila ta ci gaba da nuna yadda annabi Isa al Masih (A.S) ya yanke shawarar cim ma burinsa na cin nasara a mutuwa ta wajen taimakon wanda wasu suka guje shi a matsayin ‘maci amana’ .