Suratul Hajj (Sura ta 22 – Hajji) ta gaya mana cewa ibadu da bukukuwa daban-daban sun faru a lokuta daban-daban. Amma ba takamaiman hadayar nama ba ne, amma abin da ke cikinmu ya fi muhimmanci.
Kuma ga kõwace al’umma Mun sanya ibãdar yanka, dõmin su ambaci sũnan Allah a kan abin da Ya azurta su da shi daga dabbõbin ni’ima. Sa’an nan kuma Abin bautawarku Abin bautawa ne Guda, sai ku sallama Masa. Kuma ka yi bushãra ga mãsu ƙanƙantar da kai.
Nãmõminsu bã za su sãmi Allah ba haka jinainansu amma taƙawa daga gare ku tanã, sãmun Sa. Kamar haka Ya hõre su sabõda ku dõmin ku girmama Allah sabõda shiriyar da Ya yi muku. Kuma ka yi bushãra ga mãsu kyautata yi.
Suratul 22:34,37 (Hajj)
Ruwa wani muhimmin bangare ne na ibada da bukukuwan Hajji yayin da mahajjata ke neman shan ruwan rijiyar zam zam. Amma Suratul Mulk (Sura ta 67 – Mulki) ta yi mana tambaya mai muhimmanci
Ka ce: “Ko kun gani, idan ruwanku ya wãyi gari faƙaƙƙe, to, wãne ne zai zo muku da ruwa wani mai ɓuɓɓuga?”
Suratul 67:30 (Mulk)
Annabi Isa al-Masih SAW yayi wannan tambayar ne a wani aikin hajjin yahudawa da Annabi Musa SAW ya wajabta. Mu kalli wannan ta fuskar aikin Hajji.
Aikin Hajji sananne ne. Wani abin da ba a sani ba shi ne, Shari’ar Musa (A.S) da aka samu shekaru 3500 da suka gabata, ta kuma bukaci Yahudawa masu bi na wancan lokacin su rika gudanar da aikin hajjin Kudus (Al-Quds) kowace shekara. Ɗayan irin wannan aikin hajji shine idin bukkoki (ko Sukkot). Wannan aikin hajjin da Annabi Musa (A.S) ya yi umarni yana da kamanceceniya da na Hajjin yau. Misali, dukkan wadannan taruka biyun sun kasance a wani mako ne na kalandar, duka biyun sun hada da hadaya ta dabbobi, dukkansu sun hada da samun ruwa na musamman (kamar Zamzam), dukkansu sun hada da yin barci a waje, kuma dukkansu sun yi tattaki mai tsarki sau bakwai. A wata ma’ana, idin bukkoki kamar aikin Hajji ne ga Yahudawa. A yau, a haƙiƙa, Yahudawa har yanzu suna yin Idin Bukkoki amma sun ɗan bambanta tun lokacin da Romawa suka lalata Haikali a Urushalima a shekara ta 70 AD .
Linjila ta rubuta yadda Annabi Isa al Masih (A.S) ya yi aikin hajjin wannan idin – Hajjinsa. Bi tare da asusun da ke ƙasa.
Yesu Ya Je Idin Bukkoki
Bayan haka, Yesu ya riƙa zagawa a Ƙasar Galili, bai yarda ya zaga ta Yahudiya ba, don Yahudawa suna neman kashe shi. 2 Idin Bukkoki na Yahudawa kuwa ya gabato. 3 Sai ‘yan’uwansa suka ce masa, “Tashi daga nan mana ka tafi ƙasar Yahudiya, almajiranka su ma su ga ayyukan da kake yi. 4 Ai, ba mai aiki a ɓoye in yana so ya shahara. Tun da yake kana yin waɗannan al’amura, to, sai ka bayyana kanka ga duniya.” 5 Domin ko dā ma ‘yan’uwansa ba su gaskata da shi ba.
’Yan’uwan Isa al Masih sun yi wa Annabi ba’a tun da ba su yi imani da shi ba. Amma wani abu ya faru daga baya wanda ya canja ra’ayinsu domin wasu ’yan’uwansa biyu, Yakubu da Yahuda, sun rubuta wasiƙu (wanda ake kira Yaƙub da Yahuda ) waɗanda suke cikin Sabon Alkawari (Injil). Me ya canza ra’ayinsu? Tashin Isa al Masih .
Yesu ya je Bikin a ɓoye
6 Sai Yesu ya ce musu, “Lokacina bai yi ba tukuna, amma ku, koyaushe lokacinku ne. 7 Ba dama duniya ta ƙi ku, amma ni take ƙi, don na shaide ta a kan ayyukanta mugaye ne. 8 Ku dai ku tafi idin. Ni ba za ni ba yanzu, don lokacina bai yi sosai ba tukuna.” 9Da ya faɗa musu haka, ya dakata a ƙasar Galili.
10Bayan ‘yan’uwansa sun tafi idin kuwa, shi ma ya tafi, amma a ɓoye, ba a fili ba.
11 Yahudawa suna ta nemansa a wurin idin suna cewa, “Ina yake ne?”12 Taro kuma suka riƙa maganarsa a raɗe, waɗansu na cewa, “Mutum ne nagari.”
Waɗansu kuma na cewa, “A’a, ai, ɓad da jama’a yake.” 13 Amma ba wanda ya yi magana tasa a fili don tsoron Yahudawa.
Yesu ya koyar a Bikin
14 Wajen tsakiyar idin sai Yesu ya shiga Haikali ya koyar. 15 Yahudawa suka yi mamakin abin, suka ce, “Yaya mutumin nan yake da karatu haka, ga shi kuwa, bai taɓa koyo ba?”
16Sai Yesu ya amsa musu ya ce, “Koyarwata ba tawa ba ce, ta wanda ya aiko ni ce. 17 Duk mai son aikata nufin Allah zai san koyarwan nan ko ta Allah ce, ko domin kaina nake faɗa.
18 Mai magana don kansa, neman ɗaukakar kansa yake yi. Amma mai neman ɗaukakar wanda ya aiko shi, shi ne mai gaskiya, ba kuwa rashin gaskiya a gare shi. 19 Ashe, ba Musa ne ya ba ku Shari’a ba? Duk da haka ba mai kiyaye Shari’ar a cikinku. Don me kuke neman kashe ni?”
20 Taron suka amsa suka ce, “Kana da iska! Wa yake neman kashe ka?”
21Yesu ya amsa musu ya ce, “Aiki ɗaya kawai na yi, dukanku kuwa kuna mamakinsa. 22 Musa ya bar muku kaciya, (ba ko shi ya fara ba, tun kakannin kakanni ne), ga shi kuma, kukan yi wa mutum kaciya ko a ran Asabar ma. 23 To, in ana yi wa mutum kaciya ran Asabar don gudun keta Shari’ar Musa, kwa yi fushi don na warkar da mutum sarai ran Asabar? 24 Kada ku yi hukunci da zato, amma ku yi hukunci da adalci.”
https://www.youtube.com/watch?v=3j07FfitBtk
Rarraba Kan Wanene Yesu
25 Sai waɗansu mutanen Urushalima suka ce, “Ashe, ba wannan ne mutumin da suke nema su kashe ba? 26Ga shi nan kuwa, yana magana a fili, ba su ce masa kome ba! Ya yiwu kuma shugabanni sun san lalle wannan shi ne Almasihu? 27 Wannan kam, mun san daga inda yake, amma sa’ad da Almasihu ya zo ba wanda zai san daga inda yake.”
Muhawara a wancan lokacin a tsakanin Yahudawa ita ce shin Annabi Isa (A.S) shi ne Masih (Almasihu) ko a’a. Yahudawa sun gaskata cewa ba za a san inda Masih zai fito ba. Tunda sun san inda Isa ya fito suna tunanin cewa ba zai iya zama Masih ba. To a ina suka sami wannan imani na cewa ba za a san asalin Masih ba? Daga Taurat? Rubutun Annabawa? Ko kadan! Annabawa sun bayyana karara daga inda Masih zai fito. Annabi Mikah (A.S) a shekara ta 700 BC ya rubuta a Zabur cewa
“Baitalami cikin Efrata,
Wadda kike ‘yar ƙarama a cikin
kabilar Yahuza,
Amma daga cikinki wani zai fito
wanda zai sarauci Isra’ila
Wanda asalinsa tun fil azal ne.”
Mika 5:2
Wannan annabcin (duba talifi a nan don ƙarin bayani a kan wannan) ya bayyana cewa mai sarauta ( = Masih ) zai fito daga Bai’talami. Mun ga a cikin haihuwar Masih cewa hakika an haife shi a Baitalami kamar yadda annabcin ya annabta shekaru 700 kafin haihuwarsa.
Al’adar addini ce kawai ta lokacin ta ce ba za a san inda Masih ya fito ba. Sun yi kuskure domin ba su yi hukunci da abin da annabawa suka rubuta ba amma a maimakon haka sun yi hukunci da ra’ayi a kan titi, ra’ayoyin zamaninsu – har ma da ra’ayoyin malaman addini. Muna bukatar mu mai da hankali don kada mu yi kuskure iri ɗaya.
Asusun ya ci gaba…
28 Yesu yana koyarwa a Haikalin ke nan, sai ya ɗaga murya ya ce, “Kun dai san ni, kun kuma san daga inda nake. Ban fa zo domin kaina ba. Wanda ya aiko ni mai gaskiya ne, shi kuwa ba ku san shi ba. 29 Ni na san shi, domin daga wurinsa na fito, shi ne kuwa ya aiko ni.”
30 Don haka suka nema su kama shi, amma ba wanda ya taɓa shi, domin lokacinsa bai yi ba tukuna. 31 Duk da haka mutane da yawa cikin taron sun gaskata da shi, suna cewa, “Sa’ad da Almasihu ya zo, zai yi mu’ujizai fiye da na mutumin nan?”
32 Farisiyawa suka ji taro suna raɗeraɗinsa haka, sai manyan firistoci da Farisiyawa suka aiki dogaran Haikali su kamo shi.
33 Sai Yesu ya ce, “Saurana ɗan lokaci kaɗan tare da ku, sa’an nan zan koma wurin wanda ya aiko ni. 34 Za ku neme ni, amma ba za ku same ni ba. Inda nake kuwa ba za ku iya zuwa ba.”
35 Sai Yahudawa suka ce wa juna, “Ina za shi da har ba za mu same shi ba? Za shi wurin Yahudawan da suka warwatsu a cikin al’ummai ne, ya koya wa al’umman? 36 Me kuma yake nufi da cewa, ‘Za ku neme ni amma ba za ku same ni ba’? da kuma cewa, ‘Inda nake ba za ku iya zuwa ba’?”
37A ranar ƙarshe ta idin, wato babbar ranar, sai Yesu ya tsaya, ya ɗaga murya ya ce, “Duk mai jin ƙishirwa yă zo gare ni yă sha.38 Duk mai gaskatawa da ni, kamar yadda Nassi ya ce, ‘Daga zuciyarsa ne kogunan ruwan rai za su gudana.’ ” 39 To, wannan shi ne ya faɗa game da Ruhu, wanda masu gaskatawa da shi za su karɓa, domin har yanzu ba a ba da Ruhu ba, saboda ba a ɗaukaka Yesu ba tukuna.
A wannan ranar Idi, Yahudawa za su ɗiba ruwa daga wata maɓuɓɓuga ta musamman a kudancin Urushalima kuma su shiga cikin birnin ta ‘ƙofar ruwa’ kuma su kai ruwan zuwa bagade da ke cikin haikali. A lokacin da suke wannan bukin ruwa mai tsarki ne Annabi Isa al-Masih (A.S) ya yi kukan kamar yadda ya fada a baya , cewa shi ne tushen ‘Ruwan Rayayyun’. Da yake faɗin haka yana tunatar da su ƙishirwar da ke cikin zukatanmu da ke kai ga zunubi da annabawa suka rubuta game da shi, da kuma alkawarin Ruhu mai zuwa wanda za a ba wa waɗanda suka gaskata da shi don su biya wannan ƙishirwa domin su bukata. Kada ku ƙara zama bayi ga zunubi.
40 Da jin maganan nan waɗansu daga cikin taron suka ce, “Hakika wannan annabin nan ne.”
41 Waɗansu kuwa suka ce, “Wannan Almasihu ne.”
Amma waɗansu suka ce, “Me? Ashe, Almasihu daga ƙasar Galili zai fito? 42 Nassi ba cewa ya yi Almasihu zuriyar Dawuda ne ba, daga kuma Baitalami yake, ƙauyen da Dawuda ya zauna?” 43 Sai kuma rabuwa ta shiga tsakaninsu a kansa.44 Waɗansunsu suka so su kama shi, amma ba wanda ya taɓa shi.
A lokacin, kamar yau, mutane sun rabu game da annabi Isa al Masih (AS). Kamar yadda muka gani a sama, annabawa sun annabta haihuwar Masih a Baitalami (inda aka haifi Isa). Amma menene game da wannan tambayar na Masih da ba sa zuwa daga Galili? Annabi Ishaya (SAW) ya rubuta a shekara ta 700 BC cewa
Ba sauran baƙin ciki ga wadda take shan azaba. Dā an ƙasƙantar da ƙasar kabilan Zabaluna da na Naftali, amma nan gaba wannan jiha za ta sami daraja, tun daga Bahar Maliya, zuwa gabashin ƙasar a wancan sashe na Urdun, har zuwa Galili kanta,—
2Jama’ar da suka yi tafiya cikin duhu,
Sun ga babban haske!
Suka zauna a inuwar mutuwa,
Amma yanzu haske ya haskaka su.Ishaya 9:1-2
Don haka annabawa sun annabta cewa Masih zai fara koyarwarsa (haske ya fito) a cikin ‘Galila’ – wurin da Isa ya fara koyarwarsa kuma ya yi yawancin mu’ujizansa . Mutanen sun sake yin kuskure domin ba su yi nazarin annabawa sosai ba, maimakon haka kawai sun gaskata abin da malamansu suka saba koyarwa.
Rashin Imani da Shugabannin Yahudawa
45 Daga nan dogaran Haikali suka koma wurin manyan firistoci da Farisiyawa, su kuwa suka ce musu, “Don me ba ku kawo shi ba?”
46 Sai dogaran suka amsa suka ce, “A’a, ba mutumin da ya taɓa magana kamar wannan!”
47 Sai Farisiyawa suka amsa musu suka ce, “Af! Har ku ma an ɓad da ku ne? 48 Ashe, akwai wani daga cikin shugabanni ko Farisiyawa da ya gaskata da shi? 49Amma wannan taro da ba su san Attaura ba, ai, la’anannu ne.”
50 Nikodimu kuwa da ya je wurinsa dā, yana kuwa ɗaya daga cikinsu, ya ce musu, 51 “Ashe, shari’armu takan hukunta mutum tun ba a ji daga bakinsa ba, an kuma san abin da yake ciki?”
52 Suka amsa masa suka ce, “Kai ma Bagalile ne? Bincika mana ka gani, ai, ba wani annabi da zai bayyana a ƙasar Galili.”
Za mu iya ganin cewa ƙwararrun Doka sun yi kuskure sosai tun da Ishaya ya annabta cewa wayewar za ta zo daga ‘Galilee’.
Darussa biyu suna zuwa a zuciya daga wannan labarin. Na farko, yana da sauƙi mu yi ayyukanmu na addini da himma amma kaɗan. Yayin da muke tunkarar aikin Hajji ya kamata mu kiyaye kada abin da ke gaba ya kasance a gare mu
Na dai shaida su a kan suna da himmar bauta wa Allah, amma ba da cikakken sani ba.
Romawa 10:2
Muna bukatar mu koyi abin da annabawa suka rubuta domin mu sami labarin yadda ya kamata.
Na biyu, a nan za mu ga Annabi Isa al Masih (A.S) ya yi tayin. Yace a Hajjin su
A ranar ƙarshe ta idin, wato babbar ranar, sai Yesu ya tsaya, ya ɗaga murya ya ce, “Duk mai jin ƙishirwa yă zo gare ni yă sha. Duk mai gaskatawa da ni, kamar yadda Nassi ya ce, ‘Daga zuciyarsa ne kogunan ruwan rai za su gudana.’ ”
Yahaya 7:37-38
Ana ba da wannan tayin ga ‘kowa’ (don haka ba kawai ga Yahudawa, Kirista ba, da sauransu) waɗanda ke ‘ƙishirwa’. Kuna jin ƙishirwa? (Duba a nan ga abin da annabawa suke nufi da wannan). Yana da kyau a sha daga rijiyar zamzam. Me zai hana kuma mu sha daga Masih wanda zai iya gamsar da ƙishirwa ta ciki?