Mun ga yadda Isa al Masih (AS) ya koyar da shi iko na musamman. Ya kuma koyar da yin amfani da labaran da ke kwatanta ƙa’idodin gaskiya. Alal misali, mun ga yadda ya koyar game da Mulkin Allah ta yin amfani da littafin labarin babban liyafa, da kuma game da gafara ta hanyar labarin Bawa Mai Jinƙai. Ana kiran waɗannan labarun misalais, kuma Isa al Masih (A.S) ya kebanta da annabawa da malamai ta yadda ya yi amfani da misalan koyarwa, da kuma yadda misalan nasa suke da ban mamaki.
Suratul Ankabut (Sura ta 29 – gizo-gizo) tana gaya mana cewa Allah ma yana amfani da misalai. Yana cewa
Kuma waɗancan misãlan Munã bayyana su ga mutãne kuma bãbu mai hankalta da su sai mãsu ilmi.
Surah 29:43 (Ankabut)
Suratul Ibrahim (Sura ta 14) ta gaya mana yadda Allah ya yi amfani da misalin bishiya ya koya mana.
Shin, ba ka ganĩ ba, yadda Allah Ya buga wani mĩsali, kalma mai kyau kamar itãciya ce mai kyau, asalinta yanã tabbatacce, kuma rẽshenta yanã cikin sama?
Tanã bãyar da abincinta a kõwane lõkaci da iznin Ubangijinta! Kuma Allah Yanã buga misãli ga mutãne, mai yiwuwã ne, sunã tunãwa.
Kuma misalin kalma mummũnã kamar itãciya mummũnã ce, an tumɓuke ta daga bisa ga ƙasa, bã ta da wata tabbata.
Suratul 14:24-26 (Ibrahim)
Misalai Isa al Masih
A wani lokaci almajiransa suka tambaye shi dalilin da ya sa ya koyar da misalai. Linjila ya rubuta bayaninsa:
10 Sai almajiran suka zo, suka ce masa, “Me ya sa kake musu magana da misalai?”
11 Ya amsa musu ya ce, “Ku kam, an yarda muku ku san asiran Mulkin Sama, amma su ba a ba su ba. 12 Domin mai abu akan ƙara wa, har ya yalwata. Marar abu kuwa, ko ɗan abin da yake da shi ma, sai an karɓe masa.
13Shi ya sa nake musu magana da misalai, don ko sun duba ba sa gani, ko sun saurara ba sa ji, ba sa kuma fahimta.
Matiyu 13:10-13
Jumlarsa ta ƙarshe ita ce ta karanta Annabi Ishaya (AS) Wanda ya yi gargaɗi a kan taurare zukatanmu. Wato, wani lokacin ba ma fahimtar wani abu saboda mun rasa bayanin ko kuma yana da wuyar fahimta. A irin wannan yanayi bayyanannen bayani yana kawar da rudani. Amma akwai wasu lokuta da ba mu fahimta ba domin a cikin zuciyarmu ba ma so. Wataƙila ba za mu yarda da wannan ba, don haka muna ci gaba da yin tambayoyi kamar rashin fahimtar tunani shine toshe mu. Amma idan rudani ya kasance a cikin zukatanmu ba a cikin tunaninmu ba to babu wani bayani da zai wadatar. Matsalar sa’an nan shi ne cewa ba mu shirye mu mika wuya, ba cewa ba za mu iya fahimta a hankali.
Lokacin da annabi Isa al Masih (A.S) yake koyarwa cikin misalai, tasirin taron da yake koyarwa ya kasance mai ban mamaki. Waɗanda suka kasa fahimta da tunaninsu, za su yi sha’awar labarin, su ƙara yin bincike, su sami fahimtar juna, su kuwa waɗanda ba su yarda ba, za su yi wa labarin raini da rashin sha’awa, ba za su ƙara samun fahimta ba. Yin amfani da misalan wata hanya ce da babban malami ya raba mutane kamar yadda manomi ke raba alkama da ƙaiƙayi ta hanyar lanƙwasa. Wadanda suka yarda su mika wuya an raba su da wadanda ba su yarda ba. Waɗancan mutanen da ba sa son mika wuya za su ga misalin ya ruɗe tun da zukatansu ba su yarda su miƙa wuya ga gaskiyarsa ba. Ko da yake suna gani, ba za su ga ma’anar ba.
Misalin Shuka da Kasa Hudu
Lokacin da Almajirai suke tambayar Annabi Isa (A.S) game da koyarwarsa a cikin misalan, ya kasance yana koyar da rukunin misalai akan Mulkin Allah da tasirinsa ga mutane. Ga na farko:
3 Sai ya gaggaya musu abubuwa da yawa da misalai, ya ce, “Wani mai shuka ya je shuka. 4Yana cikin yafa iri sai waɗansu ƙwayoyi suka faɗa a hanya, sai tsuntsaye suka zo suka tsince su. 5 Waɗansu kuma suka faɗa a wuri mai duwatsu inda ba ƙasa da yawa. Nan da nan sai suka tsiro saboda rashin zurfin ƙasa.6 Da rana fa ta ɗaga, sai suka yanƙwane, da yake ba su da saiwa sosai, suka bushe. 7Waɗansu kuma suka faɗa cikin ƙaya, sai ƙaya ta tashi ta sarƙe su. 8Waɗansu kuma suka faɗa a ƙasa mai kyau, suka yi tsaba, waɗansu riɓi ɗari ɗari, waɗansu sittin sittin, waɗansu kuma talatin talatin. 9Duk mai kunnen ji, yă ji.”
Maityu 13:3-9
To me wannan misalin yake nufi? Ba sai mu yi hasashe ba, tun da waɗanda suke da zukatan da suke so su miƙa wuya, misalin ya burge su kuma ya nemi ma’anarsa, wanda ya ba da:
18 “To, ga ma’anar misalin mai shukar nan. 19 Wanda duk ya ji Maganar Mulki bai kuma fahimce ta ba, sai Mugun ya zo ya zăre abin da aka shuka a zuciyarsa. Wannan shi ne irin da ya faɗa a hanya. 20 Wanda ya faɗa a wuri mai duwatsu kuwa, shi ne wanda da zarar ya ji Maganar Allah, sai ya karɓa da farin ciki.21Amma kuwa ba shi da tushe, rashin ƙarƙo gare shi kuma, har in wani ƙunci ko tsanani ya faru saboda Maganar, sai ya yi tuntuɓe. 22Wanda ya faɗa cikin ƙaya kuwa, shi ne wanda ya ji Maganar, amma taraddadin duniya da jarabar dukiya sukan sarƙe Maganar, har ta zama marar amfani. 23Wanda aka shuka a ƙasa mai kyau kuwa, shi ne wanda yake jin Maganar, ya kuma fahimce ta. Hakika shi ne mai yin amfani har ya yi albarka, wani riɓi ɗari, wani sittin, wani kuma talatin.”
Matiyu 13:18-23
Za mu iya ganin cewa akwai hudu martani ga saƙon game da Mulkin Allah. Na farko ba shi da ‘fahimta’ don haka Shaidan (Iblis) ya dauke sakon daga zukatansu. Ragowar martanin guda uku duk da farko suna da kyau sosai kuma suna karɓar saƙon cikin farin ciki. Amma dole ne wannan saƙo ya yi girma a cikin zukatanmu a cikin lokuta masu wuyar gaske. Ba kawai a yarda a cikin zukatanmu ba don haka mu ci gaba da rayuwarmu yadda muke so. Don haka biyu daga cikin waɗannan martanin ba su ƙyale saƙon ya girma a cikin zuciyarsu ba. Zuciya ta huɗu kaɗai, wadda ta ‘ji kalmar, ta kuma gane ta’ za ta miƙa wuya da gaske a hanyar da Allah yake nema.
Wani batu na wannan misalin shi ne ya sa mu yi tambaya; ‘Wane ne a cikin wadannan kasa?’ Waɗanda suka ‘fahimta’ kawai za su zama amfanin gona mai kyau. Hanya ɗaya don ƙarfafa fahimta ita ce ganin abin da annabawan da suka gabata a sarari, farawa da su Adam, ya bayyana shirin Allah ta hanyar Taurat da Zabur. Shi ya sa muka fara da waɗannan annabawa na farko. Muhimman Alamomi a cikin Taurat sun zo daga alkawari ga Ibrahim (SAW) kuma hadayarsa, Musa (AS), da Dokoki Goma, Haruna (AS). A cikin Zabur, fahimta asalin ‘Masih’, da ayoyi na Ishaya, Irmiya, Zakariya, Daniel da kuma Malachi zai kuma shirya mu fahimtar da ‘saƙon Mulkin Allah‘.
Misalin ciyayi
Bayan bayanin wannan misalin Annabi Isa al Masih (A.S) ya koyar da misalin ciyawa.
24 Ya kawo musu wani misali kuma, ya ce, “Za a kwatanta Mulkin Sama da mutumin da ya yafa iri mai kyau a gonarsa.25Sa’ad da mutane suke barci, sai anokin gābansa ya je ya yafa irin wata ciyawa a cikin alkamar, ya tafi abinsa. 26Da shukar ta tashi, ta yi ƙwaya, sai ciyawar ta bayyana.
27 Sai bayin maigidan suka zo, suka ce masa, ‘Maigida, ashe, ba kyakkyawan iri ka yafa a gonarka ba? To, ta yaya ke nan ta yi ciyawa?’
28 “‘Sai ya ce musu, ‘Wani magabci ne ya yi wannan aiki.’
Bayin suka ce masa, ‘To, kana so mu je mu cire mu tara ta?’
29 Amma ya ce, ‘A’a, kada garin cire ciyawar ku tumɓuke har da alkamar ma. 30Ku bari su zauna tare har lokacin yanka. A lokacin yanka kuma zan gaya wa masu yankan su fara yanke ciyawar su tara, su ɗaure dami dami a ƙone, alkamar kuwa su taro ta su sa a taskata.’ ”
Matiyu 13: 24-30
Ga bayanin da ya bayar
36 Sai ya bar taron, ya shiga gida. Almajiransa kuma suka zo gare shi, suka ce, “Ka fassara mana misalin nan na ciyawa a gonar.”
37 Ya amsa ya ce, “Mai yafa kyakkyawan irin nan, shi ne Ɗan Mutum. 38Gonar kuwa ita ce duniya, kyakkyawan irin nan, su ne ‘ya’yan Mulkin Allah, ciyawar kuwa, ‘ya’yan Mugun ne. 39Magabcin nan da ya yafa ta kuwa, Iblis ne. Lokacin yankan kuwa, ƙarshen duniya ne, masu yankan kuma, mala’iku ne.
40Kamar yadda ake tara ciyawa a ƙone ta, haka zai kasance a ƙarshen duniya. 41Ɗan Mutum zai aiko mala’ikunsa, za su tattaro duk masu sa mutane laifi, da kuma duk masu yin mugun aiki, su fitar da su daga Mulkinsa, 42 su kuma jefa su cikin wuta mai ruruwa. Nan za su yi kuka da cizon haƙora. 43 Sa’an nan ne masu adalci za su haskaka kamar rana a Mulkin Ubansu. Duk mai kunnen ji, yă ji.”
Matiyu 13:36-43
Misalai na Gari da Yisti
Haka nan Annabi Isa al Masih (A.S) ya koyar da wasu gajerun misalai.
31Ya kawo musu wani misali, ya ce, “Mulkin Sama kamar ƙwayar mastad yake, wadda wani mutum ya je ya shuka a lambunsa. 32Ita ce mafi ƙanƙanta a cikin ƙwayoyi, amma in ta girma, sai ta fi duk sauran ganyaye, har ta zama itace, har ma tsuntsaye su zo su yi sheƙarsu a rassanta.”
33 Ya kuma ba su wani misali, ya ce, “Mulkin Sama kamar yisti yake, wanda wata mace ta ɗauka ta cuɗe da mudu uku na garin alkama, har duk garin ya game da yistin.”
Matiyu 13:31-33
Wato, Mulkin Allah zai fara ƙanana da ƙanƙanta a wannan duniyar amma sai ya yi girma a ko’ina cikin duniya kamar yisti mai yin kullu da kuma kamar ƙaramin iri da ke tsiro ya zama babban tsiro. Ba wai da karfi ke faruwa ba, ko kuma gaba daya, girmansa baya ganuwa amma a ko’ina kuma ba ya tsayawa.
Misalai na Boyayyen Taska da Lu’u-lu’u Mai Girma
44 Mulkin Sama kamar dukiya yake da take binne a gona, wadda wani ya samu, ya sāke binnewa. Yana tsaka da murna tasa, sai ya je ya sayar da dukan mallaka tasa, ya sayi gonar.”
45“Har wa yau kuma Mulkin Sama kamar attajiri yake, mai neman lu’ulu’u masu daraja. 46Da ya sami lu’ulu’u ɗaya mai tamanin gaske, sai ya je ya sai da dukan mallaka tasa, ya saye shi.”
Matiyu 13: 44-46
Waɗannan misalan sun mai da hankali ga tamanin Mulkin Allah. Ka yi tunanin wata taska wadda ke ɓoye a cikin fili. Tunda yake a boye duk wanda ke wucewa ta filin yana tunanin filin ba shi da kima don haka ba su da sha’awa a cikinsa. Amma wani ya gane cewa akwai wata taska a wurin da ke sa filin ya zama mai daraja sosai – mai kima da ya isa ya sayar da komai domin ya saya ya samu taska. Haka abin yake ga Mulkin Allah – ƙimar da yawancin mutane ba sa lura da su, amma kaɗan waɗanda suka ga darajarta za su sami daraja mai girma.
Misalin Net
47“Har wa yau kuma Mulkin Sama kamar taru yake da aka jefa a teku, ya kamo kifi iri iri. 48Da ya cika, aka jawo shi gaci, aka zauna, aka tsince kyawawan kifi, aka zuba a goruna, munanan kuwa aka watsar. 49Haka zai kasance a ƙarshen duniya. Mala’iku za su fito, su ware mugaye daga masu adalci, 50su jefa su cikin wuta mai ruruwa. Nan za su yi kuka da cizon hakora.”
Matiyu 13:47-50
Mulkin Allah zai raba mutane. Wannan rabuwa za a yi cikakken bayyana a kan Ranar sakamako – lokacin da zukata suke kwance.
Za mu iya ganin cewa Mulkin Allah yana girma a asirce, kamar yisti a cikin kullu, cewa yana da daraja mai girma wanda yake ɓoye daga yawancin, kuma yana haifar da amsa daban-daban a tsakanin mutane. Hakanan yana raba mutane tsakanin waɗanda suka fahimta da waɗanda ba su fahimta ba. Bayan ya koyar da waɗannan misalan annabi Isa al Masih sai ya yi wa masu sauraronsa wata muhimmiyar tambaya.
51 “Kun fahimci duk wannan?”
Suka ce masa, “I.”Matiyu 13:51
Me game da ku?