Menene dukkanmu muke bukata a wurin Allah? Akwai amsoshi da yawa game da hakan, amma Alamar Adamu tana tunatar da mu cewa bukatarmu ta farko kuma mafi girma ita ce adalci . Mun sake duba waccan aya wacce ta yi mana jawabi kai tsaye, watau ‘ya’yan Adam:
Yã ɗiyan Ãdam! Lalle ne Mun saukar da wata tufa a kanku, tanã rufe muku al’aurarku, kuma da ƙawã. Kuma tufar taƙawa wancan ce mafi alhẽri. Wancan daga ãyõyin Allah ne, tsammãninsu sunã tunãwa!
Suratul 7:26 (A’araf)
Menene Adalci?
To menene ‘adalci’? Attaura yana cewa game da Allah:
Gama zan yi shelar sunan Ubangiji,.
Maimaitawar Shari’a 32:3-4
In yabi girman Allahnmu!
Shi Dutse ne, aikinsa kuma cikakke ne,
Gama dukan hanyoyinsa masu adalci ne.
Allah mai aminci ne, babu rashin gaskiya a gare shi,,
Shi mai adalci ne, nagari ne kuma.
Wannan shine hoton Adalcin Allah da aka bayar a cikin Attaura. Adalci yana nufin mutum cikakke ne. Yana nufin cewa duk (ba kawai wasu ko mafi yawa ba amma duka ) hanyoyin mutum masu adalci ne, wanda ba ya yin kuskure (ba ma kaɗan ba); wancan ya mike. Wannan shine adalci kuma haka Attaura ta siffanta Allah. Amma me ya sa muke bukatar adalci? Mun tsallake zuwa wani sashe a cikin Zabur don ba da amsa. A cikin Zabura 15 ( Dawood ne ya rubuta ) mun karanta cewa:
Adalci: Ana Bukatar Shiga Aljanna
Zabura 15
2Sai dai mutumin da yake biyayya ga Allah da kowane abu,
Yana kuwa aikata abin da yake daidai,
Wanda yake faɗar gaskiya da zuciya ɗaya,
3Wanda kuma ba ya ɓāta sunan waɗansu.
Ba ya zargin abokansa,
Ba ya kuwa baza jita-jita a kan maƙwabtansa.
4Yakan raina waɗanda Allah ya ƙi su,
Amma yana girmama waɗanda suke yi wa Ubangiji biyayya,
Kullum yana cika alkawaran da ya yi ko ta halin ƙaƙa,
5Yana ba da rance ba ruwa,
Ba ya karɓar hanci don ya yi shaidar zur a kan marar laifi.Wanda ya aikata waɗannan abubuwa ba zai taɓa fāɗuwa ba
Tambayar wanene zai iya rayuwa a kan dutsen Allah mai tsarki, wata hanya ce ta tambayar wanda zai kasance tare da Allah a cikin Aljanna. Amsar ta bayyana cewa shi ne wanda ba shi da aibu kuma ‘ adali ‘ (aya 2). Irin wannan mutum zai iya shiga Aljanna domin ya kasance tare da Allah. Wannan shi ya sa muke bukatar adalci. Adalci ana bukatar zama tare da Allah tunda Shi cikakke ne.
Yanzu kuma za mu duba alamar Ibrahim (AS) ta biyu. Danna nan don buɗe nassi daga Littattafai. Mun gani a cikin karatu daga Attaura da Kur’ani cewa Ibrahim (A.S) ya bi ‘hanyarsa’ (Suratu 37:83). Ta haka ya sami ‘adalci’ (Farawa 15:6). Wannan shi ne ainihin abin da Alamar Adamu ta gaya mana cewa muna bukata. Don haka muhimmiyar tambaya a gare mu ita ce: Ta yaya ya same shi?
Yadda Ibrahim ya samu Adalci
Mutane da yawa suna tunanin za mu iya samun adalci ta ɗaya daga cikin hanyoyi biyu. Hanya ta farko ta samun adalci ita ce ta hanyar imani da samuwar Allah ko kuma yarda da shi. Muna iya cewa, “Na yi imani da Allah”. Amma ku lura ba haka Ibrahim Sallallahu Alaihi Wasallama ya yi imani da shi ba. Kuma Allah bai yi masa wa’adi mai kauri ba, cẽwa lalle ne zai karɓi ɗã. Kuma wannan alqawarin ne Ibrahim (A.S) ya zavi ko ya yi imani ko a’a. Ka yi tunani a kai a kai, shaidan (ko Shaidan ko Iblis) ya yi imani da samuwar Allah. Amma lalle shi ba shi da adalci. Don haka kawai yin imani da samuwar Allah ba shine ‘Hanya’ ba. Wannan bai isa ba.
Hanya ta biyu da dayawa da yawa suke fatan samun adalci ita ce ta hanyar cancanta ko samunta daga Allah ta hanyar kyawawan ayyuka da addini da suke aikatawa. Samun niyya mai kyau akan miyagu, sallah, azumi, ko yin wani nau’i ko adadin aikin addini yana ba mu damar samun adalci ko cancanta. Ibrahim ya tabbatar da wannan ra’ayin karya ne.
Adalcin Ibrahim: Kirkira Ba a Samu ba
Ka lura da abin da Attaura ya ce Ibrahim ya yi
Ya amince da Ubangiji (Allah), Ubangiji kuwa ya (Ibrahim) lasafta wannan adalci ne a gare shi.
Farawa 15:6
Ibrahim bai ‘sami’ adalci ba. Allah ya ‘kara masa daraja. Menene bambanci? Idan kun sami wani abu da kuke yi masa aiki – kun cancanci shi. Kamar karbar ladan aikin da kuke yi ne. Amma idan aka ba ku wani abu sai a ba ku. Ba ku samu ko cancanta ba, amma kuna buƙatar karɓa.
Ibrahim (A.S) ya kasance mutum ne wanda ya yi imani sosai da samuwar Allah daya. Kuma ya kasance mai yawan addu’a da ibada da taimakon mutane (kamar taimako da addu’a ga dan’uwansa Lut/Ludu ). Ba wai ya watsar da wadannan ayyukan ba ne. Amma ‘Hanya’ da ke kwatanta Ibrahim abu ne mai sauƙi wanda kusan za mu iya rasa shi. Bai yi ƙoƙari ya sami adalci ba. Ya zaɓi kawai ya gaskata alkawarin da aka yi masa, sa’an nan kuma aka ba shi adalci.
Wannan ya kawar da fahimtar gama gari cewa muna samun adalci ko dai ta hanyar gaskata samuwar Allah, ko kuma ta hanyar yin isassun wajibai da ayyuka na addini don samun adalci ko cancanta. Ba haka Ibrahim ya zaɓa ba. Ya zaɓi kawai ya gaskata alkawarin.
Hanyar Ibrahim: Imani da Alkawari
Zaɓin yin imani da wannan alkawarin ga ɗa abu ne mai sauƙi amma ba shi da sauƙi. Sa’ad da aka fara yi masa alkawari da ‘Babban Al’umma’ yana da shekara 75 kuma ya bar ƙasarsa ya tafi Kan’ana. Kusan shekaru goma kenan yanzu Ibrahim (A.S) bai samu haihuwa ba – balle al’umma!
“Me ya sa Allah bai riga ya ba mu ɗa ba da zai iya yin haka?”, da ya yi mamaki.
Ibrahim ya yi imani da alkawarin da ya yi domin ya dogara ga Allah. Ya yi haka ko da yake bai fahimci komai ba game da alkawarin. Haka kuma duk tambayoyinsa bai samu ba.
Gaskanta alƙawarin yana buƙatar jira mai aiki . Duk rayuwarsa ta katse yayin da yake zaune a cikin tanti yana jiran alkawari. Zai fi sauƙi a ba da uzuri da komawa gida zuwa Mesofotamiya (Iraƙi ta zamani). Dan uwansa da danginsa har yanzu suna zaune a wurin. Rayuwa ta yi dadi a wurin.
Amincewarsa ga alƙawarin ya ɗauki fifiko akan burin al’ada a rayuwa – tsaro, jin daɗi da jin daɗi. Da ya kafirta wa’adi alhali yana imani da samuwar Allah. Da ya yi watsi da alƙawarin kuma ya ci gaba da addu’a da azumi da ayyukan addini da ayyukan alheri. Sa’an nan da ya kiyaye addininsa amma ba a ‘ba shi’ adalci ba. Imani da alkawarin ya nuna duka dogara ga Allah da kuma sonsa.
Alamar Ibrahim Ga Dukkan Bani Adam
Don haka ‘gaskantawa’ wa’adin ya wuce yarda da hankali kawai. Ya zama dole Ibrahim ya sanya ransa, sunansa, amincinsa, ayyukansa a halin yanzu da fatan makomarsa kan wannan alkawari. Domin ya gaskanta ya jira da himma da biyayya. Kuma kamar yadda Kur’ani ya gaya wa dukanmu ‘ya’yan Adamu – “tufafin adalci – shi ne mafi kyau”. Wannan ita ce hanyar Ibrahim.
Don haka Ibrahim (a.s) ya yi imani da alkawarin da Allah ya yi masa. A cikin yin haka kuma Allah ya ba shi ko ya ba shi adalci. Wannan Alama ce gare mu. Sauran Littafi Mai Tsarki sun ɗauki Ibrahim a matsayin misalinmu da za mu bi. Imani da Ibrahimu ga wa’adi daga Allah, da ladabtar da takawa, abin koyi ne a gare mu.
Mun koyi abubuwa da yawa. Adalci, ainihin abin da muke bukata na Aljanna ba a samu ba amma an ba mu kyauta. Ibrahim ya nuna cewa Allah yana bada adalci a matsayin kyauta. Lokacin da kuka sami kyauta ba ku biya ta ba – in ba haka ba, ba kyauta ba ne. Wanda ya ba da kyauta shi ne wanda ya biya. Lalle ne Allah, Mai yin ãdalci, zai yi ãdalci. Yaya zai yi? Muna ci gaba da Alamar 3 .